29 Kasım 2013 Cuma

Access ile Veritabanı Oluşturmak

İncelenecek Konular:
9.1. Giriş
9.2. Şablondan Veritabanı Oluşturmak
9.3. Tablo Oluşturmak
9.4. Çalışma Kitabı Teması ve Tablo Stilleri Uygulamak

9.1. GİRİŞ

Veri tabanı, en geniş anlamıyla; birbiriyle ilişkili verilerin tekrara yer vermeden, çok amaçlı kullanımını sağlayacak şekilde bir araya getirilmesi olarak tanımlanabilir. En basit anlamda tanımı ise, bilgilerin oluşturduğu topluluktur. Bir veritabanı yapısını oluşturmak kolaydır. Ancak boş bir veritabanı bize yarar sağlamaz. Bir veritabanı, içerisinde yer alan tablolara verileri girdiğimizde ya da doldurduğumuzda işe yarar. Sorgular, formlar ve raporlar eklendikçe kullanımı daha da kolaylaşır. Bir veritabanı, geçiş panosu veya özel kategori ve gruplarla özelleştirildiğinde tam bir veritabanı uygulaması olacaktır.

Access 2007, hazır veritabanı şablonları sunarak, veritabanını oluşturma ve özelleştirme işinin zor ve sıkıcı kısımlarını bizim üzerimizden alır. Ayrıca Access 2007 sık kullanılan tablo türleri için de hazır şablonlar sağlar. Bu yöntemlerden birini seçerek ihtiyacımıza yakın bir veritabanı oluşturabilir ve güncelleştirebiliriz. Eğer şablonlardan hiçbiri ihtiyacımızla örtüşmezse tabloları elle de oluşturabiliriz. 

Bu hafta, hazır şablon kullanarak bir veritabanın nasıl oluşturulacağını, elle veya hazır şablon kullanarak bir veritabanı tablosunun nasıl yaratılacağını öğreneceğiz. Daha sonra, ihtiyaçlarınıza göre bir veritabanı tablosunun görüntüsünün nasıl ayarlandığını ele alacağız. 
9.2. ŞABLONDAN VERİTABANI OLUŞTURMAK

Son birkaç yıl öncesine kadar bir veritabanı yapısı oluşturmak için gereksinimlerimizi analiz eder ve veritabanı yapısını önce bir kâğıt üzerinde çizerdik. Hangi bilgilerin veritabanında tutulması gerektiğine ve bu bilgilerin veritabanı içerisinde nasıl saklanacağına karar vermemiz gerekirdi. Bir veritabanı yapısı oluşturmak çok fazla iş gerektirebilirdi. Veritabanını oluşturup, bilgileri veritabanına girdikten sonra değişiklik yapmak da zordu. Hazır şablonlar bu süreci değiştirdi. Artık belirli bir veritabanı yapısına karar vermek eskisi kadar zor değildir. Hazır şablonları kullanarak daha kısa sürede, bir düzine veritabanı uygulaması yaratabiliriz. Access şablonları tam olarak istediğimiz veritabanı uygulamasını oluşturmayabilir, ancak ihtiyacımıza çok yakın bir veritabanı uygulaması geliştirmiş oluruz.

Access 2007’yi ilk açtığımızda, karşımıza üç bölmesi olan bir ekran gelir. Bu ekranın sol tarafında Şablon Kategorileri yer alır. Şablon kategorileri bölmesi, veri gereksinimlerimize uyacak şekilde özelleştirebileceğimiz kullanıma hazır veritabanı uygulamaları sunar. Ekranın orta bölmesi ise, yeni boş bir veritabanı başlatmamıza ya da çevrimiçi bir şablon yaratmamıza olanak tanır. En sağdaki bölme ise, son kullandığımız veritabanı dosyalarını görüntüler ve erişebileceğimiz diğer tüm dosyalarımıza bağlantı sağlar.


Access 2007’de veri gereksinimlerimize uyacak şekilde tasarlanmış hazır şablonlar olduğunu belirtmiştik. Access 2007’yi ilk açtığımız ekranın sol kısmında yer alan Şablon Kategorilerinden birini seçtiğimizde, ekranın orta kısmına seçtiğimiz kategoriye ilişkin şablon biçimleri açılır. Bu şablon biçimlerinden birini seçtiğimizde, ekranın sağ tarafında yer alan bölmede veritabanı tanımı, Dosya Adı ve Yükle düğmesi görünür.



Bu şablonlardan birini seçip yüklediğimizde, veri tabloları, sorgular, raporlar ve veri yönetim gereksinimlerimiz için temel olarak kullanabileceğimiz birçok seçeneğe sahip bir kümeyi karşımızda buluruz. Örneğin; fakültemizde yer alan çalışanların kişisel bilgileri, iletişim bilgileri gibi bilgilerini kaydetmek için Fakülte veritabanını kullanabiliriz.

Bu veritabanı şablonu, önceden tasarlanmış bir takım tablolar (Fakülte vb.) içerir. Kayıt oluşturmaya kolayca başlayıp, uygulamayı kullanmak üzere verilerimizi girebiliriz. Veritabanı uygulamaları için bu tür şablonların kullanımı zamandan tasarruf etmemizi sağlar.


9.3. TABLO OLUŞTURMAK

Access 2007’de hazır şablonlar kullanılarak bir veritabanı oluşturulabildiği gibi, el ile de bir veritabanı oluşturulabilir. Veritabanı hakkında yeterli bilgiye sahipsek ve birkaç tablodan oluşan bir veritabanı oluşturmak istiyorsak bunu el ile yapmak daha kolay ve kullanışlıdır.

Yeni bir veritabanı yaratmak için, Microsoft Access ile Başlarken sayfasındaki, Yeni Boş Veritabanı altında yer alan Boş Veritabanı simgesini tıklarız.


Access 2007’de, program penceresinin sağ tarafında, seçilen şablon hakkında bilgiler verilir. Örneğin; Dosya Adı kutusuna “maltepe_uni” yazarız. Konuma gözat düğmesini tıklayıp, veritabanını oluşturmak istediğimiz konumu seçeriz. Seçilen konumda boş veritabanı oluşturmak için Oluştur düğmesini tıklarız.



“maltepe_uni” adını verdiğimiz veritabanı açılır, Tablo1 adlı grubun içinde Tablo adlı boş bir tablo görünür.


“Yeni alan ekleyin” başlığının altındaki boş hücreyi tıklayalım ve “Ahmet” yazalım. 



Bir sonraki hücreye geçmek için Tab tuşuna basalım. Access 2007, Kimlik alanına otomatik olarak "1" değerini, ilk sütuna da "Alan1" adını atar ve Yeni Alan Ekleyin başlığı üçüncü sütuna kayar. Kaydın solundaki Kayıt Seçme Kutusundaki Saklanmış Kayıt Simgesi bu kaydın henüz kaydedilmediğini gösterir.



Hızlı Erişim Araç Çubuğu'ndaki Kaydet düğmesini tıklarız. Farklı Kaydet iletişim kutusuna “students” yazarız ve Tamam düğmesini tıklarız.



Her girdiden sonra Tab tuşuna basarak, bilgileri sonraki hücreye girmiş oluruz. Ekleme noktası hücre dışına çıktığında, sütunun adı Alan1, Alan2 şeklinde birer artarak değişir.


“Kimlik” sütun adına çift tıklayalım ve “studentID” yazarak yeniden adlandıralım. Diğer sütunların adlarını da; “studentName”, “studentSurname”, “birthDate”, “homeTown”, “faculty” ve “department” olmak üzere değiştirelim.



Tasarım görünümüne geçmek için, program penceresinin sağ alt kösesinde bulunan Görünüm araç çubuğundaki Tasarım Görünümü düğmesini tıklarız.



Tasarım görünümünde, pencerenin üst kısmında tablonun alanlarının listesi bulunur. Alan Adı sütunu, tabloyu oluştururken verdiğimiz adları içerir. Veri Türü sütunu, alanın içerebileceği veri türlerini belirtir. Tanım sütunu, alanın açıklamasını içerebilir.



“studentID” alanının solundaki Birincil Anahtar simgesine dikkat edelim. Birincil anahtardaki değer her bir kaydı benzersiz (unique) olarak tanımlamak için kullanılır, yani aynı birincil anahtar değerine sahip iki kayıt olamaz. Bu değeri kendimiz girebiliriz veya Access'in bu işte bize yardımcı olmasına izin verebiliriz. Veri türü bu örnekte olduğu gibi Otomatik Sayı olarak atandığında, Access her yeni kaydın bu alanını, sıradaki uygun sayı ile doldurur. Her bir alan adının boyutunu, Alan özellikleri bölmesinde yer alan Alan Boyutu kısmından değiştirebiliriz.


9.4. ÇALIŞMA KİTABI TEMASI VE TABLO STİLLERİ UYGULAMAK

Alanlar ekleyerek ve alanların özelliklerini değiştirerek tablonun yapısını geliştirdiğimizde, tabloda depolanmakta olan verileri etkilemiş oluruz. Ama bazen de verilerin daha iyi görünmesini sağlamak için tablonun kendisini yeniden düzenlemek isteyebiliriz. Örneğin, bir telefon numarasına bakmak istediğimizde adlar ve telefon numaraları birbirlerinden çok uzakta duruyorlarsa, aradığımız bilgiyi görebilmek için tabloda kaydırma yapmamız gerekir. İlgilendiğimiz alanları bir arada görmek için sütunları yeniden yerleştirmek veya bazı sütunları gizlemek isteyebiliriz.

Bir Access tablosunun satır ve sütunlarını, arka planda depolanmış kayıtları hiç etkilemeden düzenleyebiliriz. Satırları ve sütunları boyutlandırabilir, sütunları gizleyebilir, taşıyabilir ve dondurabiliriz. Tabloyu yeniden açtığımızda aynı biçimde görünmesi için tablo biçimlendirmesini kaydedebilir veya tablo ayarlamalarımızı kaydetmeden değişikliklerden vazgeçebiliriz. Örneğin tablonun satır yüksekliğini ayarlamak için, Giriş sekmesinde yer alan Kayıtlar grubundaki Diğer düğmesini tıklarız ve Satır Yüksekliğini seçeriz. Satır Yüksekliği iletişim kutusunda, istediğimiz yükseklik oranını gireriz ve Tamam düğmesine basarız.



Ayrıca tablo üzerinde, istediğimiz sütunu gizleyebiliriz. Bunun için Giriş sekmesinde yer alan Kayıtlar grubundaki Diğer düğmesini tıklarız ve Sütunları Gizle'yi seçeriz. Gizlenmesi için seçtiğimiz sütun gizlenir ve sağındaki sütunlar sola kayar.


Gizli alanı tekrar görünür hale getirmek için Kayıtlar grubundaki Diğer düğmesini tıklarız ve Sütunları Göster’i seçeriz. Sütunları Göster iletişim kutusu açılır. Sütunları Göster iletişim kutusunda, gizlemiş olduğumuz sütuna ilişkin onay kutusunu seçeriz ve Kapat düğmesini tıklarız. Access, gizlenmiş sütunu tekrar gösterir.

BÖLÜM ÖZETİ

Access 2007, hızlı ve kolayca veritabanı ve tablo oluşturmamıza yardım eden şablonlar içerir.

Tasarım görünümünde, el ile veya şablondan oluşturduğumuz herhangi bir nesneyi değiştirebiliriz.

Tüm bilgileri tek bir tabloda toplamak yerine, her tür bilgi için farklı tablolar yaratabiliriz. Örneğin; çalışan, müşteri ve satıcı iletişim bilgileri gibi.

Özellikler, alana hangi verilerin girileceğini ve ekranda nasıl görüneceğini tanımlar. Tasarım görünümünde, tabloda depolanan verileri etkilemeden bazı özellikleri değiştirebiliriz. Fakat bazı özelliklerin değiştirilmesi verileri etkileyebilir bu nedenle özellikleri değiştirirken dikkat etmeliyiz.

Tabloda depolanan verileri etkilemeden, satır ve sütunları gizleyerek veya boyutlarını değiştirerek tablonun yapısını düzenleyebiliriz.



Excel'de Belge Görüntüsünü Değiştirmek

İncelenecek Konular:
8.1. Giriş
8.2. Hücreleri Biçimlendirmek
8.3. Stilleri Tanımlamak
8.4. Çalışma Kitabı Teması ve Tablo Stilleri Uygulamak
8.5. Sayıların Okunuşunu Kolaylaştırmak

8.1. GİRİŞ

Elimizdeki verileri çalışma kitabına düzgün bir biçimde girerek zamandan tasarruf edebiliriz, ancak hazırlamış olduğumuz bu verilerin kolay okunduğundan da emin olmalıyız. Excel 2007 verilerin anlaşılmasını kolaylaştıracak çeşitli yöntemler sağlar. Örneğin; hücre içeriğinin yazı tipini, harf boyutunu ya da rengini değiştirebiliriz. Bir çalışma sayfasındaki verinin görünüşünü değiştirerek, bir hücrenin içeriğinin yanındakilerden ayırt edilmesini sağlayabiliriz. Buna verilecek en basit örnek, veri etiketidir. Çalışma sayfamızdaki bir sütunda günler listeleniyorsa bu listenin başında kalın yazı tipiyle listedeki verilerden farklı görünecek bir etiket (örneğin; Günler) kullanabiliriz. 

Zaman kazanmak için birtakım özel biçimler tanımlayabilir, sonra da bunları istediğimiz hücrelere kolayca uygulayabiliriz. Bir hücrenin içeriğini hücredeki değere göre değişecek şekilde özel olarak biçimlendirmek de isteyebiliriz. Örneğin, bir öğrenci dönem derslerinden almış olduğu ara sınav ve quiz sonuçlarını tutmak için bir çalışma sayfası oluşturmak isteyebilir. Öğrencinin ara sınavlar ve quiz’lerden aldığı notlar 50’nin altındaysa, öğrenci ilgili dersten kalabilir. Böyle durumlar için öğrencinin bu derslere dikkat etmesi gerektiğini gösteren Excel 2007'nin kırmızı trafik ışığı simgesi kullanılabilir.

Çalışma sayfasında verilerin hücrelerde nasıl görüneceğini değiştirebileceğimiz gibi, her sayfanın üst ya da alt kısmına sayfa numarası, günün tarihi veya grafik eklemek için üstbilgi ve altbilgi de kullanabiliriz. 

Bu hafta, verilerin görünüşünün nasıl değiştirileceğini, veriler üzerinde var olan biçimlerin nasıl uygulanacağını, çalışma sayfası stillerinin ve temalarının nasıl değiştirileceğini ve sayısal verilerin okunuşunun nasıl kolaylaştırılacağını öğreneceğiz. 

8.2. HÜCRELERİ BİÇİMLENDİRMEK

Çok büyük miktardaki veriyi Excel 2007 çalışma sayfaları üzerinde tutabilir ve işleyebiliriz. Ancak çok sayıda çalışma sayfasını yönetirken, sadece çalışma sayfasının başlığına bakarak bu sayfada saklanan verilerin tam olarak ne ifade ettiğini hatırlamak güç olabilir. Bu amaçla veri etiketleri kullanmak gerekir. Veri etiketleri çalışma sayfasındaki veriler hakkında bilgi verir ve bu etiketlerin görsel açıdan belirgin olmaları için biçimlendirilmeleri önemlidir. Veri etiketlerini ya da başka herhangi bir veriyi belirginleştirmek için verinin depolandığı hücrelerin biçimini değiştirebiliriz.


Hücrenin biçimini değiştirmek için kullanacağımız araçların çoğu Giriş sekmesinde bulunabilir. Stili uygulamak istediğimiz hücreleri seçtikten sonra uygun düğmeyi tıklayarak bir araç çubuğu düğmesinin temsil ettiği biçimlendirmeyi uygulayabiliriz. Kalın görünmelerini sağlayarak veri etiketlerini farklılaştırmak istiyorsak Kalın düğmesini tıklarız. Bir hücrenin içeriğini zaten kalınsa bu hücreyi seçip, Kalın düğmesini tıkladığımızda biçimlendirme kalkar.



Giriş sekmesinde Yazı Tipi grubundaki, Yazı Tipi rengi denetimi gibi seçenekler sunan öğelerin sağ kenarında bir aşağı ok vardır. Aşağı oku tıklamak, bu denetim için kullanılabilen seçeneklerin listesini görüntüler.



Bir hücreyi diğerlerinden farklı göstermenin başka bir yolu, hücrelerin kenarına kenarlık eklemektir. Bir ya da daha fazla hücrenin kenarına kenarlık eklemek için hücreleri seçtikten sonra Yazı Tipi grubundaki Kenarlıklar denetiminin açılır okunu tıklayarak istediğimiz kenarlık tipini seçebiliriz. Bu konuda Excel 2007 bize daha fazla seçenek sunar.



Kenarlık tipi ve stillerinin hepsini görüntülemek için Kenarlıklar açılır listesinde yer alan Tüm Kenarlıklar seçeneğini tıklarız. Hücreleri Biçimlendir iletişim kutusundaki Kenarlık sekmesi, hücre kenarlıklarını tanımlamak için kullanabileceğimiz tüm araçları içerir.



Bir hücre grubunu farklılaştırmanın diğer bir yolu, gölgelendirmeyi ya da dolgu rengini değiştirmektir. Örneğin; yazılım geliştirme safhası süresince ortaya çıkan hata türlerinin sayılarını içeren bir çalışma sayfasında etiketleri farklılaştırmak için veri etiketinin olduğu hücrenin dolgu rengi değiştirilebilir. 


Bir satır ya da sütundaki hücrenin özniteliklerini değiştirmek için biçimlendirmek istediğimiz satır ya da sütunun başlığını tıklayıp istediğimiz biçimi seçebiliriz. 

Giriş sekmesinde bulunan araçları kullanarak yapamayacağımız değişikliklerden biri, bir çalışma kitabının formül çubuğunda ve Ad kutusunda kullanılan standart yazı tipini değiştirmektir. 



Excel 2007'yi yüklediğinizde standart yazı tipi “Calibri” dir. “Calibri” yazı tipi hem bilgisayar ekranında hem de kâğıt üzerinde kolay okunan bir yazı tipidir. 

Başka bir yazı tipi seçmek istersek Microsoft Office Düğmesi'ni, sonra da Excel Seçenekleri'ni tıklarız. Excel Seçenekleri iletişim kutusunun Popüler sayfasında Bu Yazı Tipini Kullan ve Yazı Tipi Boyutu kutularında istediğimiz değişiklikleri yapabiliriz. 



8.3. STİLLERİ TANIMLAMAK

Excel 2007 üzerinde çalıştıkça veri etiketleri, başlıklar ve diğer çalışma sayfası öğeleri için kendi biçimlerimizi oluşturabiliriz. Ayrıca Giriş sekmesinde yer alan Stiller grubundaki Hücre Stilleri'ni tıklayarak kullanabileceğimiz önceden tanımlı biçimlerden de yararlanabiliriz.



Hücre Stilleri galerisinden bir stili tıklamak, o stili seçili hücrelere uygular. Ancak Excel 2007 önceki sürümlerinde olmayan bir yenilik içerir. İşaretçiyi stiller üzerinde dolaştırdığımızda o biçimin önizlemesi anında seçili hücrede görüntülenir. 



Var olan stillerden hiçbiri istediğimiz gibi değilse, kendi özel stilimizi oluşturabiliriz. Bunun için, Hücre Stilleri galerisini açarız, Stil iletişim kutusunu görüntülemek için galerinin en altında bulunan Yeni Hücre Stili'ni tıklarız. Stil iletişim kutusunda Stil Adı alanına yeni oluşturacağımız stilin adını yazarız ve Biçimlendir düğmesine tıklarız. Hücre Biçimlendir iletişim kutusu açılır.


Yeni stilimizin özelliklerini belirledikten sonra Hücre Stilleri galerisinde stilimizin kullanılabilir olmasını sağlamak için Tamam'ı tıklarız. Bir stili silmek istersek, Hücre Stilleri galerisini görüntüleriz. Silmek istediğimiz stili seçip, farenin sağ düğmesine tıklarız, sonra da Sil'e tıklarız. 



Stil iletişim kutusu çok yönlü bir araçtır ancak bir hücrede yaptığımız biçimlendirme değişikliklerini başka bir hücrenin içeriğine uygulamak için kullanışlı değildir. Bunun için, Giriş sekmesinde yer alan Pano grubundaki Biçim Boyacısı düğmesini kullanabiliriz. 



Kopyalamak istediğimiz biçimi içeren hücreyi, sonra da Biçim Boyacısı düğmesini tıklayıp Excel 2007'nin kopyalanan biçimi hedef aralığa uygulaması için hedef hücreleri seçeriz.




8.4. ÇALIŞMA KİTABI TEMASI VE TABLO STİLLERİ UYGULAMAK

Excel 2007 içersinde yeni çalışma kitabı temaları ve tablo stilleri tanımlanmıştır. Tema bir çalışma kitabında görünen yazı tipi, renk ve grafik efektlerini belirleme yöntemidir. 

Var olan çalışma kitabı temasını uygulamak için, Sayfa Düzeni sekmesini görüntüleriz. Temalar grubunda yer alan Temalar'ı tıkladıktan sonra, çalışma kitabımıza uygulamak istediğimiz temayı seçeriz. Varsayılan ayar olarak Excel 2007 çalışma kitaplarımıza Ofis temasını uygular.



Tema renkleri renk paletinin en üstündeki bölümde görünür; standart renkler ve Renkler iletişim kutusunu görüntüleyen Tüm Renkler bağlantısı paletin alt bölümünde görünür. Çalışma kitabındaki öğeler, renk paletinin tema renkleri bölümündeki renkler kullanarak biçimlendirilirse, farklı bir tema uygulamak o öğenin renginin değiştirilmesine neden olur. 


Bir temanın rengini, yazı tipini ve grafik efektlerini değiştirebiliriz. Bunun için, Sayfa Düzeni sekmesini görüntüleriz, sonra da Temalar grubunda yer alan Renkler, Yazı Tipleri ve Efektler düğmelerinin açılır listelerini kullanarak yeni değerleri seçebiliriz. 



Yaptığımız değişiklikleri yeni bir tema olarak kaydetmek için, Sayfa Düzeni sekmesinde yer alan Temalar grubundaki Temalar'ı tıkladıktan sonra Geçerli Temayı Kaydet'i tıklarız. Temamızı daha sonra kullanmak üzere kaydetmek için görünen iletişim kutusundaki denetimleri kullanırız. Daha sonra Temalar düğmesini tıkladığımızda, özel temamız galerinin en üstünde görünecektir.


8.5. SAYILARIN OKUNUŞUNU KOLAYLAŞTIRMAK

Çalışma sayfasındaki hücrelerin biçimini değiştirmek, veri etiketlerini verilerden ayırmak, etiketlerle veriler arasındaki sınırları daha da açık biçimde tanımlamak için kenarlık ekleyerek verilerin okunuşu kolaylaştırılabilir. Bir hücre içeriğinin yazı tipini ve görünüşünü değiştirmek için biçimlendirme seçeneklerini kullanmak tarih, telefon numarası ya da para birimi gibi kendine özgü veri türlerinde aynı etkiyi yaratmayacaktır. 

Örneğin; telefon numaralarını düşünelim. 10 basamaklı olan bu numaralar (###) ### - ## ## biçiminde yazılan üç basamaklı alan koduna, üç basamaklı santral koduna ve dört basamaklı hat numarasına sahiptir. Bir telefon numarasını, hücreye istenen biçimlendirmeyi kullanarak yazmak olanaklı olsa da on basamaklı bir dizi yazmak ve Excel 2007’nin verinin görünüşünü değiştirmesini sağlamak çok daha kolaydır. Hücreleri Biçimlendir iletişim kutusunun Sayı sekmesinde yer alan Özel kategorisindeki biçimleri kullanarak Excel 2007’ye bir hücreye telefon numarası yazılacağını bildirebiliriz.



Tür listesinden Telefon Numarası'nı tıklamak, Excel 2007’ye on basamaklı sayıları standart telefon numarası biçimiyle biçimlendirmesini bildirir. 



Telefon numarası dışında, bir hücreye tarih ya da para birimi girileceğini de Excel 2007'ye bildirebiliriz. Bu değişiklikleri Hücreleri Biçimlendir iletişim kutusundan Tarih ya da Para Birimi kategorisini seçerek yapabiliriz. Tarih kategorisinde, tarih için biçim seçebilir ve tarihin görüntülenme biçiminin çalışma kitabının görüntülendiği işletim sisteminin bölgesel ayarlarına göre değişip değişmemesine karar verebiliriz. 



Benzer biçimde, Para Birimi kategorisini seçmek, ondalık basamak sayısını, kullanılacak para birimini ve Excel'in negatif sayıları görüntüleme biçimini ayarlamak için kullanılan denetimleri görüntüler. 

BÖLÜM ÖZETİ

Excel 2007'nin verilerimizi görüntülemek için kullandığı yazı tipini beğenmiyorsak değiştirebiliriz. 

Çalışma sayfalarımızdaki bazı hücreleri vurgulamak için kenarlık, hizalama ve dolgu renklerini de içeren hücre biçimlendirmesi kullanabiliriz. Bu vurgulama, özellikle sütun ve satır etiketlerini, verilerden ayırmak için yararlı olacaktır. 

Excel 2007, hücrelerin görünüşünü değiştirmemize olanak veren birçok hazır stil içerir. Çalışma kitabımızı biçimlendirmeyi kolaylaştırmak için yeni stiller de oluşturabiliriz. 

Bir hücredeki biçimlendirmeyi başka bir hücreye uygulamak istiyorsak, biçimlemeyi hızlı bir şekilde kopyalamak için Biçim Boyacısı'nı kullanabiliriz.

Hücre gruplarına uygulayabileceğimiz birkaç yerleşik tema ve tablo biçimi vardır. Hoşumuza giden bir tema veya tablo biçimini kullanarak biçimlendirme için zaman harcamaktan kurtulabiliriz.



Excel'de Verilerle Hesaplama Yapmak

İncelenecek Konular:
7.1. Giriş
7.2. Veri Gruplarını Adlandırmak
7.3. Değer Hesaplamak İçin Formül Oluşturmak
7.4. Belirli Koşulları Sağlayan Verileri Özetlemek
7.5. Hesaplama Hatalarını Bulup Düzeltmek

7.1. GİRİŞ

Excel 2007 kullanarak gerçekleştirebileceğimiz önemli görevlerden biri, ilişkili hücreler dizisindeki değerlerin toplamını hesaplamaktır. Bunun yanında Excel 2007’yi kullanarak seçtiğimiz veriyle ilişkili bir grup hücre içinde, en büyük veya en küçük değeri bulabiliriz. Örneğin; bir şirkette ürün yöneticisi olarak çalışıyorsak, elimizde var olan veri grubu içersindeki en büyük ya da en küçük değeri bularak, en iyi satıcımızı, daha çok ilgilenmemiz gereken ürün kategorisini ya da sürekli olarak en iyi fiyatı veren tedarikçileri belirleyebiliriz. Excel 2007, istediğimiz bilgiyi bulmada kolaylık sağlar. Ayrıca bir hata yaptığımızda, hızlıca bu hatanın nedenini bulup hatayı düzeltebiliriz. 

Birden çok hücreye başvurmadan istediğimiz bilgiye ulaşamayız ve genellikle aynı hücre grubu içersindeki verileri birden çok hesaplama için kullanırız. Excel 2007, aynı anda birden çok hücreye başvurmayı kolaylaştırır ve hesaplamaları hızlı bir şekilde gerçekleştirmemize olanak sağlar. 

Bu hafta, çalışma sayfasındaki veri gruplarına başvuru verimliliğini artırmayı ve veriler üzerinde formüller oluşturarak hesaplama yapmayı öğreneceğiz.  

7.2. VERİ GRUPLARINI ADLANDIRMAK

Çok sayıda veriyle çalışırken, birbiriyle ilişkili veriler içeren hücre gruplarını bulmak daha kolaydır. Örneğin; bir üniversitede yer alan fakültelerin 09:00 ile 17:00 saatleri arasında üniversite dışına göndermiş oldukları e-mail’lerin sayılarını tutan bir çalışma sayfası oluşturabiliriz.



Veriyi kullanmak istediğimizde, bu veriyi içeren hücreleri tek tek belirtmek yerine bu hücreleri “aralık” ya da başka bir ifade ile “adlandırılmış aralık” olarak tanımlayabiliriz. Örneğin, yukarıdaki ekran görüntüsünde D12 ile L12 hücreleri arasındaki öğeleri MühendislikFakültesiGönderilen adlı bir aralıkta gruplandırabiliriz. Bu aralıktaki hücre içeriklerini hesaplamalarda kullanmak istediğimizde tek tek her hücreyi belirtmek yerine sadece aralık adını kullanabiliriz.

Adlandırılmış aralık oluşturmak için, aralığa dâhil etmek istediğimiz hücreleri seçip, şeritten Formüller sekmesini tıklarız, ardından Tanımlı Adlar grubundaki Ad Tanımla'yı tıklarız. 


Yeni Ad iletişim kutusu görüntülenir. Yeni Ad iletişim kutusunda Ad alanına bir ad yazarız, Başvuru yeri alanında seçtiğimiz hücrelerin doğru olarak göründüğünden emin olmalıyız. Ayrıca, açıklama alanına, alanla ilgili bir açıklama da ekleyebilir ve bu adın tüm çalışma kitabında ya da sadece tek bir çalışma sayfasındaki formüllerde kullanılabilir olmasını sağlayabiliriz. Hücrelerin doğru olarak göründüğünden eminsek Tamam düğmesine tıklarız.



Adlandırılmış aralık için tanımlamak istediğimiz hücreler aralık adı olarak kullanmak istediğimiz bir etiket içeriyorsa, Formüller sekmesini görüntüleriz ve ardından Tanımlı Adlar grubunda yer alan “Seçimden Oluştur” düğmesini tıklarız. 



“Seçimden Oluştur” düğmesini tıkladığımızda karşımıza Seçimden Ad Oluştur iletişim kutusu gelir. Bu iletişim kutusunda veri hücrelerindeki etiketin konumunu gösteren onay kutusunu işaretleriz ve ardından Tamam düğmesini tıklarız. 
Adlandırılmış aralık oluşturmak için son yöntem ise, aralıkta olmasını istediğimiz hücreleri seçmek, formül çubuğunun yanındaki Ad kutusunu tıklamak, sonra da aralığa verdiğimiz adı yazmaktır. Ad kutusunun aşağı okunu tıklayarak çalışma kitabında bulunan aralıkları görüntüleyebiliriz. 



Çalışma kitabındaki adlandırılmış aralıkları yönetmek için Şerit'teki Formüller sekmesini tıklarız. Ad Yöneticisi iletişim kutusunu görüntülemek için Tanımlı Adlar grubundaki Ad Yöneticisi'ni tıklarız.



Tanımlı Adlar grubundaki Ad Yöneticisi'ni tıkladığımızda, Ad Yöneticisi iletişim kutusu karşımıza gelir.



Adlandırılmış aralığı tıkladığımızda Excel 2007, Başvuru Yeri alanında aralığın içerdiği hücreleri görüntüler, Düzenle düğmesini tıklamak, adlandırılmış aralık tanımında değişiklik yapmamızı sağlayan Ad Düzenle iletişim kutusunu görüntüler; Yeni Ad iletişim kutusuna benzer. Ayrıca bir adı tıkladıktan sonra Sil düğmesini tıklayıp görüntülenen onay kutusunda Tamam düğmesine tıklayarak adı silebiliriz.



7.3. DEĞER HESAPLAMAK İÇİN FORMÜLLER OLUŞTURMAK

Bir çalışma sayfasına verilerimizi girdikten sonra bir formül oluşturabiliriz. Örneğin Mühendislik Fakültesinin gün boyu dışarıya göndermiş olduğu toplam mail sayısını ya da gün içinde en çok veya en az maili hangi zaman aralığında gönderdiğini bulabiliriz.  

Excel 2007’de formül yazmak için hücreye önce eşittir (=) işareti konur. Excel 2007, eşittir işaretini gördüğünde, ardından gelen ifadenin metin değil, hesaplama olduğunu bilir. Eşittir işaretinden sonra formülü yazarız. Örneğin, D5 ve E5 hücrelerindeki sayıların toplamını =D5+E5 formülüyle bulabiliriz. Bir hücreye girdiğimiz formülü gözden geçirmek için hücreyi tıklayabilir, sonra da formülü formül çubuğunda düzenleyebiliriz. 



Örneğin, önceki formülü, D5 ve E5 hücre içeriğinin farkını hesaplayan =E5-D5 olarak değiştirebiliriz.

Bir hesaplamada 15 ya da 20 hücre için hücre başvurusu yazmak zor ve yorucu bir iş olacağından Excel 2007, karmaşık hesaplamaları kolaylaştırır. Yeni bir hesaplama için, Şerit'teki Formüller sekmesini tıkladıktan sonra İşlev Kitaplığı grubundaki İşlev Ekle düğmesine tıklarız. 



İçinden seçim yapabileceğimiz bir işlev listesi ve önceden tanımlanmış formüller içeren İşlev Ekle iletişim kutusu görüntülenir.


Aşağıdaki tabloda bu listedeki en kullanışlı işlevler verilmiştir.

İşlev Açıklama
TOPLA Belirtilen hücrelerdeki sayıların toplamını bulur.
ORTALAMA Belirtilen hücrelerdeki sayıların ortalamasını bulur.
SAY Belirtilen hücrelerdeki girdi sayısını bulur.
MAK Belirtilen hücrelerdeki en büyük değeri bulur.
MIN Belirtilen hücrelerdeki en küçük değeri bulur.

Kullanmak isteyebileceğimiz diğer iki işlev ŞİMDİ( ) ve DEVRESEL_ÖDEME( )'dir. 

ŞİMDİ( ) işlevi; çalışma kitabında güncel tarih ve saati görüntüler, dolayısıyla çalışma kitabı her açıldığında değeri değişir. Bu işlevin doğru biçimi = ŞİMDİ( )'dir. Değeri geçerli tarih ve saate göre günceleştirmek için çalışmamızı kaydedip, çalışma kitabını kapatıp yeniden açarız. 



DEVRESEL_ÖDEME( ) işlevi, biraz daha karmaşıktır. Bu işlev, sabit faizli ve sabit ödemeli bir borç için yapılacak ödemeyi hesaplar. DEVRESEL_ÖDEME( ) işlevinin hesaplamayı yapması için bir faiz oranı, ödemenin yapılacağı dönem sayısı ve başlangıç bakiyesi gerekir. İşleve eklenen öğelere bağımsız değişkenler denir ve belirli bir sırayla girilmeleri gerekir: DEVRESEL_ÖDEME(oran; dönem_sayısı; bd; g; tür). 

Aşağıdaki tabloda DEVRESEL_ÖDEME( ) işlevindeki bağımsız değişkenler özetlenmiştir.

oran Aylık ödemeli bir borç için 12'ye bölünmesi gereken faiz oranı.
dönem_sayısı Borç için yapılacak toplam ödeme sayısı.
bd Borç miktarı (bd, borç durumunun kısaltmasıdır).
gd Ödeme döngüsünün sonunda kalacak miktar (genellikle boş bırakılır ve bunun anlamı 0'dır).
tür 0 ya da 1’dir ve ödemelerin dönemin/ayın başında ya da sonunda yapılacağını gösterir (genellikle boş bırakılır ve bu 0 ya da dönem sonunda anlamına gelir).

Örneğin; bir bankadan yüzde 2 faiz oranıyla 20.000 TL kredi almak ve geri ödemesini 36 ayda yapmak istersek, aylık ödemeyi bulmak için DEVRESEL_ÖDEME( ) işlevini kullanabiliriz. Bu örnekte, işlev =DEVRESEL_ÖDEME(2%/12; 36; 20000) şeklinde yazılır ve aylık ödeme 572,85 YTL olarak bulunur. 

Tanımladığımız herhangi bir aralık adını bir formülde değer olarak kullanabiliriz. Örneğin, adlandırılmış aralık “MühendislikFakültesiGönderilen”, D12:L12 hücre aralığını gösteriyorsa, =ORTALAMA(MühendislikFakültesiGönderilen) formülüyle D12 ve L12 arasındaki hücrelerin ortalamasını hesaplayabiliriz. 



Excel'in önceki sürümünde, adı formüle elle yazmamız gerekiyordu. Excel 2007 yeni Formülü Otomatik Tamamla özelliğiyle formüllerimize işlevler, adlandırılmış aralıklar ve tablo başvuruları eklememizi kolaylaştırır. Excel 2007 yazdığımız değerin önceki girdiyle eşleştiğini fark ettiğinde Otomatik Tamamla'nın hücrelerin metin'e değerini tamamlamak için öneride bulunması gibi, Formülü Otomatik Tamamla da biz bir formül oluştururken işlevi, adlandırılmış aralığı ya da tablo başvurusunu tamamlamak için öneride bulunur.


  
 
Formüle TOPLA işlevini eklemek için TOPLA'yı tıklarız, Tab tuşuna basarız. 

Bir formüle bir dizi bitişik hücreyi dâhil etmek istiyorsak ama hücreleri adlandırılmış aralık olarak tanımlamadıysak, aralıktaki ilk hücreyi tıklayıp son hücreye kadar sürükleyebiliriz. Eğer hücreler bitişik değilse, Ctrl tuşunu basılı tutarak aralığa dâhil edilecek hücrelere tıklarız. Her iki durumda da farenin düğmesine basmayı bıraktığımızda, seçtiğimiz hücre başvuruları formülde görüntülenir.  



Bir formülü oluşturduktan sonra kopyalayıp başka bir hücreye yapıştırabiliriz. Bunu yaptığınızda Excel 2007, formülü yeni hücrelerde çalışacak biçimde değiştirmeye çalışır. Örneğin, bir çalışma sayfasındaki D8 hücresinin =TOPLA(C2:C6) formülünü içerdiğini düşünelim. D8 hücresini tıklayıp, hücrenin içeriğini kopyalamak, sonra da sonucu D16 hücresine yapıştırmak, =TOPLA(C10:C14) formülünü D16 hücresine yazar. Excel 2007, yeni hücrelere uyması için formülü yeniden yorumlamıştır Excel 2007, formülde kullanılan hücreleri yeniden yorumlayabileceğini bilir çünkü formül göreli başvuru (formül başka bir hücreye kopyalandığında değişebilen başvuru) kullanmaktadır. Göreli başvurular yalnızca hücre satır ve sütunuyla (örneğin C14) yazılır. 

Formülün kullandığı bir hücre başka bir hücreye kopyalanırken hücre başvurusunun sabit kalmasını istiyorsak, mutlak başvuru kullanabiliriz. Bir hücre başvurusunu mutlak başvuru olarak yazmak için satır adının ve sütun numarasının önünde $ yazarız. D16 hücresindeki formülün C10 ile C14 arasında bulunan hücrelerin değer toplamını, yapıştırıldığı hücreye göre değiştirmeden göstermesini istersek, formülü =TOPLA($C$10:$C$14) olarak yazarız.

Göreli hücre başvurusunu mutlak başvuruya dönüştürmenin kolay yolu, formül çubuğunda hücre başvurusunu seçmek, sonra da F4 tuşuna basmaktır. F4 tuşuna arka arkaya her basışımızda, aşağıdaki başvuru türü dönüşümlerini yapar. 

  Göreli sütun ve satır (örneğin, C4) 
  Mutlak sütun ve satır (örneğin, $C$4) 
  Göreli sütunlar ve mutlak satır (örneğin, C$4) 
  Mutlak sütun ve göreli satır (örneğin, $C4)

7.4. BELİRLİ KOŞULLARI SAĞLAYAN VERİLERİ ÖZETLEMEK

Formüllerin başka bir kullanımı da belirli koşullar sağlandığında iletileri görüntülemektir. Örneğin; günlük olarak ortalama 20’den fazla e-mail gönderen fakültelerin bulunması istenebilir. Bu tür bir formül, koşullu formül olarak adlandırılır ve EĞER işlevi kullanılır. Koşullu formül oluşturmak için, formülü yazacağımız hücreyi seçeriz ve İşlev Ekle iletişim kutusunu açarız. Bu iletişim kutusundaki kullanılabilir işlevler listesinden EĞER'i seçip, sonra da Tamam'ı tıklarız. 



Tamam düğmesini tıkladıktan sonra karşımıza “Fonksiyon Bağımsız Değişkenleri” iletişim kutusu açılır.



EĞER işleviyle çalışırken, Fonksiyon Bağımsız Değişkenleri iletişim kutusu üç kutu içerir: 

Mantıksal_sınama, 
Eğer_doğruysa_değer ve 
Eğer_yanlışsa_değer. 

Mantıksal_sınama kutusuna denetlemek istediğimiz koşulu yazarız. Örneğin; günlük olarak ortalama 20’den fazla e-mail gönderen fakültelerin bulunması için K5>20 şeklinde yazarız. 

Excel 2007'de EĞER işlevinin sonucunda bir ileti görüntülemesi için; Eğer_doğruysa_değer veya Eğer_yanlışsa_değer kutularının içinde görüntülenmesini istediğimiz iletiyi tırnak içinde yazabiliriz. Bu durumda, Eğer_doğruysa_değer kutusuna "20'den Çok Mail Gönderiyor" ve Eğer_yanlışsa_ değer kutusuna "20'den Az Mail Gönderiyor" yazarız. 





Excel 2007, verileri özetlemede kullanabileceğiniz beş yeni koşullu işlev içerir: 

  EĞERHATA, formül sonucu hatalıysa bir değer, yanlışsa başka bir değer görüntüler.
  EĞERORTALAMA, bir hücre aralığındaki belirli bir koşulu sağlayan değerlerin ortalamasını bulur.
  ÇOKEĞERORTALAMA, bir hücre aralığındaki belirli bir koşul kümesini sağlayan değerlerin ortalamasını bulur. 
  ÇOKETOPLA, bir aralıktaki belirli bir koşul kümesini sağlayan değerlerin toplamını bulur. 
  ÇOKEĞERSAY, bir aralıktaki belirli bir koşul kümesini sağlayan değerleri sayar. 
7.5. HESAPLAMA HATALARINI BULMAK VE DÜZELTMEK

Çalışma sayfasına eklemiş olduğumuz veriler üzerinde hesaplama işlemini gerçekleştirmeye yönelik formül yazarken hata yapma olasılığımız vardır. Excel 2007, belirli bir hesaplamada kullanılan hücreleri tanımlayarak ve varsa oluşan hataları açıklayarak formüllerimizdeki hataları bulmamızı kolaylaştırır. Bir çalışma sayfasını formül hataları açısından incelemeye hata denetimi denir. Excel 2007, hataları çeşitli yollarla gösterir. Hatanın oluştuğu formülün olduğu hücreye bir hata kodu yazar. Aşağıdaki çalışma sayfasında B15 hücresi “#AD?” hata koduna sahiptir.



Hatalı formül içeren hücre etkinleştirildiğinde, yanında bir Hata düğmesi görünür. Hatayla ilgili bilgilendirici seçenekler içeren ve hatayı gidermemiz için yardım öneren menüyü görüntülemek için düğmenin aşağı okunu tıklayabiliriz. 



Aşağıdaki tabloda en yaygın karşılaşılan hata kodları açıklanmıştır. 

Hata Kodu Açıklama
##### Sütun, değeri görüntüleyecek kadar geniş değil.
#DEGER! Formülün bağımsız değişken türü yanlış (DOĞRU ya da YANLIŞ değerinin gerektiği yerde metin bulunması gibi).
#AD? Formül, Excel 2007'nin tanımadığı metin içeriyor. 
#BAŞV! Formül, var olmayan bir hücreye başvuruyor. Bu hata kodu hücrelerin silinmesi durumunda oluşur.
#SAYI/0! Formül, sıfıra bölmeye çalışıyor.

Formül hatalarının kaynağını bulmanın başka bir yolu, formül için uygun hücrelerin değer sağladığından emin olmaktır. Örneğin, fakültelere göre günlük toplam mail gönderim sayısını hesaplamak isteyebilirsiniz ancak eksik hücre alarak formül oluşturabilirsiniz. Bu tür gözden kaçan hatalar için formül oluştururken dikkat etmek gerekir.

BÖLÜM ÖZETİ

Formüle bir hücre grubu eklemek için formülü yazdıktan sonra adlandırmak istediğimiz hücreleri, fareyle seçip adlandırabiliriz. 

Adlandırılmış aralıklar oluşturmak, tek bir terimle bir hücre bloğunun tamamına başvurmamıza olanak tanımakla kalmaz, zamanımızın ve emeğimizin boşa harcanmasını önler. Aynı yöntemi tablo verileri için de kullanarak, tüm tabloya ya da bir veya daha fazla tablo sütununa başvurabiliriz. 

Formülü bir hücreden diğerine kopyalarken, değişmeden kalmasını istiyorsak, formülü yazarken mutlak başvuru ($A$l) kullanırız. Formülün değişip çalışma sayfasındaki yeni konumunu yansıtmasını istiyorsak göreli başvuru (Al) kullanırız. 

Sıfırdan bir formül yazmak yerine yardım almak için İşlev Ekle iletişim kutusunu kullanabiliriz. 

Formül Değerlendir iletişim kutusunda formüldeki hesaplamaları adım adım izleyebilir ya da Hata Denetimi aracını kullanarak daha ayrıntılı bir hata denetleme işlemi gerçekleştirebiliriz.


Excel'de Veri Tablolarıyla Çalışmak

İncelenecek Konular:
6.1. Giriş
6.2. Verileri Girmek ve Değiştirmek
6.3. Çalışma Kitabı İçinde Verileri Taşımak
6.4. Çalışma Kitabı İçinde Verileri Bulmak ve Değiştirmek
6.5. Çalışma Sayfasındaki Verileri Düzeltmek ve Geliştirmek
6.6. Tabloları Kullanarak Verileri Düzenlemek
6.7. Excel’de Verileri Kullanarak Grafik Oluşturmak

6.1. GİRİŞ

Tablolar, grafikler ve biçimlendirmeler kullanarak bilgilerin etkin biçimde sunulması ve görüntülenmesini Excel 2007 ile gerçekleştirebiliriz. Veriler, çalışma kitabının en önemli parçasıdır. Doğru ve verimli bir biçimde bu verilerin çalışma kitabına girilmesi önemlidir. Excel 2007 kullanımı ile daha az veri girişi hatası yapabilir ve verileri çözümlemek için daha fazla zamana sahip olabiliriz. Ayrıca Excel 2007 üzerinde tutulan verileri kullanarak, işimizle ilgili ileriye dönük düzgün ve tutarlı kararlar verebiliriz.

Excel 2007, çalışma sayfasına verileri verimli bir biçimde girmek ve yönetmek için bize çok çeşitli araçlar sunmaktadır. Örneğin; Excel 2007, verileri tablolar şeklinde düzenlememize olanak verir, böylece veriler daha kolay ve hızlı çözümlenir ve saklanır. Excel 2007 ayrıca veri dizilerini daha hızlı girmemizi sağlar. Bir ya da daha fazla değeri tekrarlamamızı ya da çalışma sayfasının bir bölümünden diğerine taşınan hücreleri, sütunları ve satırları denetlememizi sağlar. Bunun yanında Excel 2007, çalışma sayfasındaki metinlerin yazım denetimini yapmamıza, kavramlar dizinini kullanarak alternatif sözcükler aramamıza ve sözcükleri başka dillere çevirmemize de olanak verir.

Bu hafta, Excel 2007'de veri girmeyi ve değiştirmeyi, çalışma kitabı içinde verileri taşımayı, bulmayı ve başka verilerle değiştirmeyi, verileri geliştirmek için yazım denetimi ve başvuru araçlarını kullanmayı, Excel 2007 veri tablolarını kullanarak verileri düzenlemeyi ve grafik oluşturmayı öğreneceğiz.

6.2. VERİLERİ GİRMEK VE DEĞİŞTİRMEK

Excel’de yeni bir çalışma kitabı oluşturduktan sonra verileri girmeye başlayabiliriz. Veri girmenin en basit yolu, bir hücreyi tıklamak ve bir değer yazmaktır. Bu yöntem birkaç parça veri girerken işe yarar ancak uzun değerli dizileri ya da serileri girerken en iyi çözüm olmayabilir. Örneğin, bilgisayar donanımı satan bir şirket, satış yaptığı müşterileri için aylık indirim miktarlarını listeleyen bir çalışma sayfası oluşturmak isteyebilir. Bu aylık indirim miktarlarını kaydetmek için şirketin aşağıdaki düzene sahip bir çalışma sayfası oluşturması gerekir.



Ocak, Şubat, Mart dizisini tekrar tekrar yazmak için dizinin ilk örneğini kopyalayıp yapıştırabiliriz. Ancak bunu Otomatik Doldur yöntemini kullanarak yapmak daha kolaydır. Otomatik Doldur ile program tarafından tanınan bir dizinin ilk öğesini girdikten sonra hücrenin sağ alt köşesindeki doldurma tutmacını tutup; serileri verimizi alacak kadar genişleyene dek sürükleriz. Benzer bir araç olan Serileri Doldur, bir seriye iki değer girmemize ve seriyi çalışma sayfası içinde genişletmek için doldurma tutmacını kullanmamıza olanak verir. Örneğin, 2'den başlayan ve ikişer ikişer artan bir seri oluşturmak istersek, ilk hücreye 2, ikincisine 4 yazıp her iki hücreyi seçer, sonra da doldurma tutmacını kullanarak seriyi dilediğimiz son değere kadar genişletebiliriz.




Doldurma tutmacını sürüklerken Excel 2007'nin serideki değerleri nasıl genişleteceğini belirleyebiliriz. Örneğin; doldurma tutmacını yukarı ya da sola sürüklersek; Excel 2007, önceki değerleri içerecek şekilde seriyi genişletir. Bir hücreye Ocak yazıp hücrenin doldurma tutmacını yukarı ya da sola sürüklersek; Excel 2007, Aralık'ı ilk hücreye, Kasım’ı ikinciye yerleştirerek seriyi tamamlar.



Excel 2007'nin bir veri serisini genişletmesini denetlemenin diğer bir yolu, doldurma tutmacını sürüklerken CTRL tuşunu basılı tutmaktır. Örneğin; Ocak değerini içeren bir hücreyi seçip doldurma tutmacını aşağı sürüklersek, Excel 2007 bir sonraki hücreye Şubat'ı, sonrakine Mart'ı yerleştirerek seriyi genişletir. 


Eğer CTRL tuşunu basılı tutarsak, Excel 2007 seriye eklediğimiz her hücreye tekrar tekrar Ocak yazar.



Bu bölümde kullanacağımız diğer veri girme teknikleri, girmekte olduğumuz değerin daha önce girdiğimiz değerlerle benzerliğini algılayan Otomatik Tamamla, bir sütunda var olan değerlerden birini seçmemize olanak tanıyan Aşağı Açılan Listeden Al ve bir değeri aynı anda birden çok hücreye girmemize olanak veren CTRL+ENTER tuşlarıdır.


Aşağıdaki tablo bu veri girme yöntemlerini özetlemektedir:

Yöntem İşlem
Otomatik Doldur Tanınan bir serinin ilk değerini girin ve doldurma tutmacını kullanarak seriyi genişletin.
Serileri Doldur Bir serinin ilk iki değerini girin ve doldurma tutmacını kullanarak seriyi genişletin.
Otomatik Tamamla Bir hücreye ilk birkaç harfi yazın. Aynı sütunda benzer bir değer bulunuyorsa, Excel 2007 var olan değeri önerir.
Aşağı Açılan Listeden Al Bir hücreyi farenin sağ düğmesiyle tıklayın ve görünen kısayol menüsünden Aşağı Açılan Listeden Al komutunu seçin. Var olan değerlerin listesi hücrenin altında görünür. Hücreye girmek istediğiniz değeri tıklayın.
CTRL + ENTER Aynı veriyi içermesini istediğiniz bir hücre aralığını seçin, etkin hücreye veriyi yazın ve CTRL + ENTER tuşlarına basın.

Excel 2007'nin geçerli sürümündeki kullanımlı diğer bir özellik, Otomatik Doldur ile çalışma sayfasına eklediğimiz verilerin yanında görünen Otomatik Doldurma Seçenekleri düğmesidir. 



Otomatik Doldurma Seçenekleri düğmesini tıklamak, Excel 2007'nin doldurma uygulanan hücrelerle ilgili gerçekleştirebileceği işlemleri listeler. 
Listedeki seçenekler aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.

Seçenek İşlem
Hücreleri Kopyala Seçili hücrelerin içeriğini doldurma işlemi için seçilen hücrelere kopyalar.
Serileri Doldur Doldurma işlemi için seçilen hücreleri serinin sonraki öğeleriyle doldurur.
Yalnızca Biçimlendirmeyi Doldur Seçili hücrenin biçimini doldurma işlemi için seçilen hücrelere kopyalar. Ancak hedef hücrelere herhangi bir değer yazmaz.
Biçimlendirmeden Doldur Doldurma işlemi için seçilen hücreleri serinin sonraki öğeleriyle doldurur. Ancak kaynak hücrelere uygulanan biçimlendirmeyi uygulamaz.
Günleri, İş Günlerini, vb. Doldur Bu seçenek dolduracağınız seriye göre değişir. Örneğin; Çar, Per ve Cum hücrelerini genişletirseniz Excel 20O7 iki seçenek daha sunar; Günleri Doldur ve İş Günlerini Doldur. Bilinen bir dizi kullanmazsanız bu seçenek görünmez.



6.3. ÇALIŞMA KİTABI İÇİNDE VERİLERİ TAŞIMAK

Belirli bir hücreye geçmenin birçok yolu vardır. En kestirme yol, geçmek istediğimiz hücreyi tıklamaktır. Tıkladığımız hücrenin çevresi siyah çizgiyle çerçevelenir ve varsa içeriği formül çubuğunda görünür. 



Bir hücre çerçevelendiğinde, etkin hücre olur ve içeriğini değiştirebiliriz. Birden çok hücre ya da hücre aralığı seçmek için de benzer bir yöntem kullanılır. Aralıktaki ilk hücreyi tıklarız ve işaretçiyi seçmek istediğimiz diğer hücreler üzerinde sürükleriz. Çalışmak istediğimiz hücre ya da hücreleri seçtikten sonra hücre içeriğini kopyalayabilir, silebilir ya da biçimlendirebiliriz. 




Hücreleri tek tek ya da bir hücre aralığı olarak seçmekle sınırlı değiliz. Örneğin; donanım parçaları satın alan müşteriler için yapılan indirim miktarını gösteren bir sütunu, indirim yüzdesini gösteren başka bir sütuna yer açmak için, bir sütun sağa kaydırmamız gerekebilir. Veri içeren bir sütunun ya da sütunların tamamını aynı anda taşımak için çalışma sayfasının üstündeki sütun başlığını tıklarız. Sütun başlığını tıklamak, o sütundaki bütün hücreleri vurgular ve sütunu kopyalamamıza ya da kesip çalışma kitabının başka bir yerine yapıştırmamıza olanak verir.





Bir hücreden kopyalayıp başka bir hücreye yapıştırdığımız verinin yanında Yapıştırma Seçenekleri düğmesi görünür. Yapıştırma Seçenekleri düğmesini tıklamak, Excel 2007'nin yapıştırılan hücrelerle ilgili yapabileceği işlemlerin listesini görüntüler.



Yapıştırma Seçenekleri düğmesinde yer alan seçenekler aşağıdaki tabloda özetlenmiştir:

Seçenek İşlem
Hedef Temayı Kullan Pano (Kes ya da Kopyala komutuyla seçilen en son bilgiyi tutar) içeriğini hedef hücrelere yapıştırır ve hedef çalışma kitabına uygulanan temayı kullanarak veriyi biçimlendirir.
Hedef Biçimlendirmesiyle Eşleştir Pano içeriğini hedef hücrelere yapıştırır ve veriye hedef hücrelerin var olan biçimini uygular.
Kaynak Biçimlendirmesini Koru Bir hücre sütununu hedef sütuna yapıştırır; kopyalanan sütunun biçimlendirmesini yeni sütuna uygular.
Yalnız Değerler Hiçbir biçimlendirme uygulamadan kopyalanan sütunun değerlerini hedef sütuna yapıştır.
Değerler ve Sayı Biçimlendirmesi Varsa sayı biçimlendirmesini koruyarak Pano içeriğini hedef hücrelere yapıştırır.
Değerler ve Kaynak Biçimlendirmesi Kaynak hücrelerin biçimlendirmesini koruyarak Pano içeriğini hedef hücrelere yapıştırır.
Kaynak Sütun Genişliğini Koru Pano içeriğini hedef hücrelere yapıştırır ve hedef hücrelerin sütun genişliğini yeniden boyutlandırarak kaynak hücrelerin sütun genişliğiyle eşleştirir.
Yalnızca Biçimlendirme Kaynak hücrelerin biçimlendirmesini hedef hücrelere uygular ancak kaynak hücrelerin içeriğim kopyalamaz.

6.4. VERİLERİ BULMAK VE DEĞİŞTİRMEK

Excel 2007 çalışma sayfaları bir milyondan fazla satır içerir. Bu nedenle bir çalışma sayfasında aradığımız bir veriyi bulmak için tek tek satırlara bakmaya zamanımız yetmeyecektir. Bul ve Değiştir iletişim kutusunu kullanarak Excel 2007 çalışma sayfalarında istediğimiz verileri bulabiliriz. Belirli değerleri içeren hücrelerin aramasını sağlamak üzere bu iletişim kutusunun iki sekmesi vardır; birincisi Bul, ikincisi Değiştir. Bul sekmesindeki denetimleri kullanmak, istediğimiz veriyi bulmamızı; Değiştir sekmesindekileri kullanmak ise bir değeri bir başkasıyla değiştirmemizi sağlar. 

Bulup değiştirdiğimiz veri üzerinde daha fazla denetime ihtiyaç duyduğumuzda, örneğin; hücre değerinin tümünün aradığımız değerle eşleştiği hücreleri bulmak istediğimizde, Bul ve Değiştir iletişim kutusunu genişletmek için Seçenekler düğmesini tıklarız.



Bul ve Değiştir iletişim kutusundaki diğer seçeneklerle, verilen belirli bir biçimlendirmeye göre gözden geçirebiliriz. 

Bir değeri elle değiştirmek için hücreyi seçtikten sonra hücreye yeni değeri yazarız ya da Formül Çubuğu'nda değiştirmek istediğimiz değeri seçer ve yeni değeri yazarız.


Aşağıdaki tabloda Bul ve Değiştir iletişim kutusundaki denetimlerin işlevleri özetlenmiştir.

Denetim İşlev
Aranan alanı Bulmak ya da değiştirmek istediğiniz değeri içerir.
Tümünü Bul düğmesi Aranan alanındaki değeri içeren tüm hücreleri seçer.
Sonrakini Bul düğmesi Aranan alanındaki değeri içeren bir sonraki hücreyi seçer.
Yeni değer alanı Aranan alanındaki değerin yerine yazılacak değeri içerir.
Tümünü Değiştir düğmesi Aranan alanındaki değeri, bulunduğu tüm hücrelerde Yeni değer alanındaki değerle değiştirir.
Değiştir düğmesi Aranan alanındaki değeri, yeni değerle değiştirir ve Aranan alanındaki değeri içeren bir sonraki hücreyi vurgular. 
Seçenekler düğmesi Bu ve Değiştir iletişim kutusunu, ek özellikleri gösterecek şekilde genişletir.
Biçim düğmesi Bulunacak ya da bulunan değerlerin yerine konacak değerlerin biçimlerini belirlemek için kullanabileceğimiz Biçim Bul iletişim kutusunu görüntüler.
İçinde liste kutusu Etkin çalışma sayfasında ya da tüm çalışma kitabında arama yapma seçeneklerinden birini seçmenize olanak verir.
Ara liste kutusu Satırlar ya da sütunlar içinde arama yapma seçeneklerinden birini seçmenize olanak verir.
Konum liste kutusu Hücre formülleri, değerleri ya da açıklamalar içinde arama yapma seçeneklerinden birini seçmenize olanak verir.
BÜYÜK/Küçük harf duyarlı onay kutusu Aranan alanına yazılan metnin büyük ya da küçük harf oluna duyarlı olarak esleme yapar.
Tüm hücre içeriğini eşleştir onay kutusu Aranan alanında yazan değerin aynısını içeren hücreyi bulur.
Kapat düğmesi Bul ve Değiştir iletişim kutusunu kapatır.

                    
         
6.5. ÇALIŞMA SAYFASINDAKİ VERİLERİ DÜZELTMEK VE GELİŞTİRMEK

Verileri girdikten sonra denetlemek ve düzeltmek için zaman ayırmamız gerekir. Her sayısal verinin doğruluğundan emin olmamız gerekir ancak metnin doğru yazıldığından emin olmak için Excel 2007'nin yazım denetçisini kullanabiliriz. Tanımadığı bir sözcükle karşılaşan yazım denetçisi sözcüğü vurgular ve doğru sözcükle ilgili en iyi tahmini yansıtan önerisini sunar. Sözcüğü yazarak düzenleyebilir, doğru sözcüğü önerilen listeden seçebilir ya da yazım denetçisinin hatalı yazımı göz ardı etmesini sağlayabiliriz. Yazım denetçisini standart sözlükte olmayan sözcükleri eklemek için de kullanabiliriz. 



Excel 2007'nin çalışma sayfamızda kullandığımız sözcükleri daha sonra tanımasını sağlayabiliriz. Yaptığımız değişikliği, çalışma kitabını kapatmadığımız sürece iptal edebiliriz. Bir değişikliği geri almak için, Hızlı Erişim Araç Çubuğu'ndaki Geri Al düğmesini tıklayabiliriz. Eğer değişikliği saklamaya karar verirsek, değişikliği geri yüklemek için yinele komutunu kullanabiliriz.



Seçtiğimiz sözcükten emin değilsek ya da seçtiğimiz sözcük söylemek istediğimizi tam olarak karşılamıyorsa Eşanlamlılar Sözlüğü'nü kullanarak alternatif sözcükler arayabiliriz. 


Son olarak, bir sözcüğü başka bir dile çevirmek için çevirisini yapmak islediğimiz değeri içeren hücreyi seçip, Gözden Geçir sekmesini tıklarız. Yazım Denetimi grubunda yer alan Çevir düğmesine tıklarız. Ardından, Araştır görev bölmesi görüntülenir ve çevirisini yapmak istediğimiz sözcük ya da cümlenin hangi dilden hangi dile çevrileceğini gösteren dil seçeneklerini seçebileceğimiz denetimler karşımıza gelir ve ilgili çevrim işlemini gerçekleştirebiliriz.


       
6.6. TABLO KULLANARAK VERİLERİ DÜZENLEMEK

Excel, veri listelerini etkin bir biçimde yönetmemizi sağlar. Çalışma sayfasındaki verileri bir ya da birden çok sütundaki değerlere göre sıralamamızı, çeşitli ölçütleri kullanarak görüntülenen verilerin boyutunu sınırlamamızı ve görünen değerleri özetleyen formüller oluşturmamızı sağlar. Excel 2003'te bulunan veri listesi adlı yapı, Excel 2007'de tablo'ya dönüşmüştür.

Bir veri tablosu oluşturmak için bitişik hücrelere sütun başlıklarını yazıp, sonra da başlıkların altına veri satırlarını gireriz. Başlıkları ve verileri seçip, Giriş sekmesinde yer alan Stiller grubundaki Tablo Olarak Biçimlendir düğmesine tıklarız. Açılan stil galerisinden tabloya uygulayacağımız Stili seçebiliriz. 



Tablo Olarak Biçimlendir iletişim kutusu görüntülendiğinde “Tablonuzun Verileri Nerede?” alanında yazan hücre aralığının seçimimizle eşleştiğinden ve “Tablom Üstbilgi Satırı İçeriyor” onay kutusunun seçili olduğundan emin olmalıyız. Her şey yolundaysa artık Tamam düğmesini tıklayabiliriz.



Excel 2007, var olan veri listesinden de tablo oluşturabilir; bunun için verilerin farklı biçimlendirilmiş başlık satırı içermesi, liste içinde boş satır ve sütunun olmaması ve listenin altında ya da hemen yanındaki hücrelerde ilgisiz bir verinin bulunmaması gerekir.



Bir tabloya veri eklemek istediğimizde tablonun son satırının hemen altında yer alan satırdaki hücreyi ya da tablonun hemen sağında yer alan sütundaki hücreyi seçerek, bir değer girelim. Değeri girip hücrenin dışına çıktığımızda Otomatik Tamamla Seçenekleri akıllı etiketi görüntülenir. Tablonun bu veriyi içermesini istemiyorsak tablodan bu hücreleri çıkarmak için Tablo Otomatik Genişletmeyi Geri Al'ı tıklayabiliriz. Excel 2007'nin hiçbir zaman bitişik verileri tabloya dâhil etmesini istemiyorsak, Tabloları Otomatik Genişletmeyi Durdur seçeneğini tıklayabiliriz.


Tablonun sağ alt köşesindeki boyutlandırma tutmacını sürükleyerek yeni satır ve sütunlar ekleyebilir ya da çıkarabiliriz. Tablomuzdaki sütun başlıkları tanımlanabilir değer dizileri içeriyorsa (örneğin; Bölge 1, Bölge 2 ve Bölge 3 gibi), boyutlandırma tutmacını dördüncü sütunu oluşturmak için sürüklediğimizde dizinin bir sonraki değeri olan Bölge 4 etiketiyle Excel 2007 sütunu oluşturur.



Tablolar genellikle toplam ya da ortalama hesaplayarak ya da bir sütundaki maksimum ya da minimum değeri bularak özetleyebileceğimiz verileri içerir. Bir ya da daha fazla sütundaki verileri özetlemek için tablomuza bir Toplam satırı ekleyebiliriz.


   
Toplam satırı eklediğimizde, Excel 2007 tablonun en sağ sütunundaki değerlerin toplamını hesaplayan bir formül yaratır. Bu özet işlemini değiştirmek ya da Toplam satırındaki diğer hücrelere özet işlem eklemek için hücreyi tıklarız, görünen açılır oku, sonra da uygulamak istediğimiz özet işlemi açılır menüden seçebiliriz. Ek İşlevler öğesini tıklamak, İşlev Ekle iletişim kutusunu görüntüler; burada Excel 2007'deki işlevler içinden seçim yapabiliriz.



Yeni bir çalışma sayfası oluşturduğumuzda, Excel 2007 tablolarımıza Tablo1 ve Tablo2 gibi genel adlar verir. Tablonun adını açıklayıcı bir adla değiştirebiliriz; bunun için tablodaki herhangi bir hücreyi tıklarız. Tasarım bağlamsal sekmesini tıklayıp, Özellikler grubunda yer alan Tablo Adı alanını kullanarak tablo adını düzenleyebiliriz. 
Tablonun adını değiştirmek çok önemli bir konu olarak görünmeyebilir ancak veri tablosunu özetleyen formüllerin daha kolay anlaşılmasını sağlar. Tablolarımızı yeniden adlandırmayı alışkanlık haline getirmeliyiz, böylece içerdikleri verileri tanımlayabiliriz.

Herhangi bir nedenle tablomuzu normal hücre aralığına dönüştürmek istersek, tablo içindeki herhangi bir hücreye tıklarız. Ardından Tablo Araçları bağlamsal sekmesinde yer alan Araçlar grubundaki Aralığa Dönüştür düğmesini tıklarız. 



Excel 2007, “Tabloyu normal aralığa dönüştürmek istiyor musunuz?” sorusunu soran ileti kutusunu görüntülediğinde Evet düğmesine tıklarız ve tablomuzu normal hücre aralığına dönüştürmüş oluruz.



6.7. EXCEL’DE VERİLERİ KULLANARAK GRAFİK OLUŞTURMAK

Grafikler, çalışma sayfamızda yer alan verilerin görsel olarak sunulması için bir yol sağlarlar. Grafikler, eğilimlerin ve karşılaştırmaların hızlı ve renkli olarak görüntülenmesini sağlayarak, başkalarının verilerimizi kolay bir şekilde yorumlamasına yardımcı olur. Excel 2007, hemen uygulayabileceğimiz önceden tasarlanmış biçimlerin bir galerisiyle geniş grafik geliştirmeleri, yeni 3D (üç boyut) seçenekleri ve verilmek istenen mesajı iletmek üzere kullanabileceğimiz tam bir bağlamsal araçlar grubu içerir. Grafik çizmek istediğimiz veri aralığını ya da aralıklarını seçerek süreci başlatabiliriz. Ardından Ekle sekmesini tıklayarak, oluşturmak istediğimiz grafik türünü seçebiliriz.



Grafik çalışma sayfamızda görünür. 



Grafik Araçları bağlamsal sekmesi, grafiklerimizi özelleştirmek üzere üç seçenek grubu sunar:

Tasarım sekmesi grafik türünü, veri kaynağını, veri düzenini ve hızlı grafik stillerini verir.



Grafik Araçları’ndaki, Düzen sekmesi grafik özelliklerini girmemizi, grafik öğeleri eklememizi ya da düzenlemelerimizi ve 3D grafiklerle ilgili seçimler yapmamızı sağlar.



Biçim sekmesi farklı grafik öğelerini seçmemiz, grafik şekline 3D köşe, gölge, eğim vb. stiller eklememiz için araçlar sunar.



BÖLÜM ÖZETİ

Bitişik hücrelere bir ya da daha fazla değer yazıp, hücreleri seçtikten sonra doldurma tutmacını sürükleyerek kolayca veri serileri yaratabiliriz. 

Doldurma tutmacını sürüklemek Otomatik Doldurma Seçenekleri düğmesini görüntüler. Seçili hücrelerin değerlerini kopyalamak, serileri genişletmek ya da seçili hücrelerin biçimlendirmesini yeni hücrelere uygulamak seçenekleri arasından seçim yapabiliriz.

Excel 2007, Açılır Liste, Otomatik Tamamla ve CTRL+ENTER tuşlarını kullanarak veri girmemizi sağlar.

Excel 2007, hücreleri, sütunları ya da satırları kopyalayıp (ya da kesip) yapıştırdığımızda Yapıştırma Seçenekleri akıllı etiketini görüntüler. 

Çalışma sayfasında belli bir değeri ya da belirli bir biçimlendirmesi olan hücreleri bulup değiştirebiliriz.

Excel 2007, çeşitli yazım denetleme ve araştırma araçları sunar. Bu araçlar, çalışma kitabımızın yazım denetimini yapmamızı, Eşanlamlılar Sözlüğü'nü kullanarak alternatif sözcükler bulmamızı ve sözcükleri bir dilden diğerine çevirmemizi sağlar. 

Excel 2007'nin yeni özelliklerinden olan veri tabloları, verilerimizi etkin bir biçimde düzenlememize ve özetlememize olanak verir.


Excel'de Çalışma Kitabı Oluşturmak

İncelenecek Konular:
5.1. Giriş
5.2. Çalışma Kitabı Oluşturmak
5.3. Çalışma Kitabını Değiştirmek
5.4. Çalışma Sayfasını Değiştirmek
5.5. Excel 2007 Program Penceresini Özelleştirmek

5.1. GİRİŞ

Microsoft Office Excel 2007’yle çalışmaya başladığımızda, program bize üç adet çalışma sayfası içeren boş bir çalışma kitabı açar. 


Bu çalışma kitabına yeni çalışma sayfaları ekleyebilir ya da var olan çalışma sayfalarını silebilir, çalışma sayfalarını silmeden çalışma kitabının içinde gizleyebilir ve sıralarını değiştirebiliriz. Ayrıca başka bir çalışma kitabına bir sayfa kopyalayabilir ya da ilk çalışma kitabında kopyasını bırakmadan sayfayı başka bir çalışma kitabına taşıyabiliriz. Çok sayıda belgeyle çalışıyorsak, özellik değerlerini tanımlayabiliriz. Böylece Microsoft Windows arama özelliğini kullanırken çalışma kitaplarının daha kolay bulunmasını sağlayabiliriz. 

Office Excel 2007’yi kullanmayı kolaylaştırmanın bir başka yolu, Excel 2007 program penceresini çalışma biçimimize uyacak biçimde özelleştirmektir. Aynı anda birkaç çalışma kitabıyla birlikte çalışıyorsak, yeni kullanıcı arayüzünü kullanarak çalışma kitabı pencereleri arasında hareket edebiliriz. Ancak çalışma kitapları arasında çok sık geçiş yapmak istersek, kitapları yeniden boyutlandırarak bunu kolaylaştırabiliriz. Böylece çalışma sayfaları Excel 2007 penceresinin tamamını kaplamaz. Bu durumda yapmamız gereken tek şey, görüntülemek istediğimiz çalışma kitabının başlık çubuğunu tıklamaktır. 

Microsoft Office 2007 tasarımı ile komutları arayacağımız yerlerin sayısını azaltmak için yeni bir kullanıcı arayüzü oluşturulmuştur. Sık kullandığımız bir komutu tek bir tıklamayla erişebilmek için Hızlı Erişim Araç Çubuğu'na ekleyebiliriz. Bu hafta, çalışma kitapları ve sayfaları oluşturmayı ve değiştirmeyi, çalışma kitaplarının bulunmasını kolaylaştırmayı ve Excel 2007 program penceresini özelleştirmeyi öğreneceğiz.

5.2. ÇALIŞMA KİTABI OLUŞTURMAK

Office Excel 2007 büyük yenilikler ile kullanıcılara mali belgeler (elektronik tablo, çalışma kitabı, rapor vb.) oluşturma, onlarla çalışma ve paylaşma yollarını basitleştiren ve genişleten heyecan verici olanaklar sunmaktadır. Excel 2007 kullanıcıların hızlı bir şekilde elektronik tablolar oluşturabilmesini sağlar. Mevcut verilerimiz ile ilişkili olmayan verileri toplamak ve depolamak istediğimizde yeni bir çalışma kitabı oluşturmamız gerekir. Excel 2007'de varsayılan yeni çalışma kitabının üç çalışma sayfası vardır ama istersek yeni çalışma sayfaları ekleyebilir ya da var olanları silebiliriz. Yeni bir çalışma kitabı oluşturmak basit bir işlemdir. Bunun için Microsoft Office Düğmesi'ni tıklarız. Ardından yeni bir çalışma kitabı oluşturmak için Yeni'yi tıklarız ve sonrada seçenekler arasından oluşturmak istediğimiz çalışma kitabı türünü seçeriz.



Excel 2007'yi başlattığımızda, program boş bir yeni çalışma kitabı açar; çalışma sayfasının hücrelerine veri girmeye başlayabilir ya da var olan bir çalışma kitabını açabiliriz. 



Bir dosyayı kaydettiğimizde, dosyanın önceki kopyası üzerine kaydetmiş oluruz. Eğer değişlikleri kaydedip, aynı zamanda da dosyanın önceki kopyasını saklamak istiyorsak, yeni bir dosya adı belirlemek için Farklı Kaydet komutunu kullanabiliriz.

Bir dosyayı farklı bir biçimle kaydetmek ve dosyanın yeni sürümünü kaydedeceğimiz yeri belirlemek için Farklı Kaydet iletişim kutusundaki denetimleri kullanabilirsiniz. Örneğin, Excel 2007 formatında hazırlamış olduğumuz bir dosyayı, Excel 2003 kullanan bir arkadaşımızla paylaşmak istiyorsak, bu dosyayı Excel 2003 dosyası olarak kaydetmemiz gerekir. 

Bir dosya oluşturduktan sonra, Windows'un arama özelliğini kullanarak arama yaptığımızda dosyayı daha kolay bulmak için başka bilgiler de ekleyebiliriz. Her bilgi kategorisi ya da özellik dosyayla ilgili belirli bilgileri depolar. Windows'ta dosyanın yazarı ya da başlığına veya dosyayla ilişkili anahtar sözcüklere göre arama yapabiliriz. 

Çalışma kitabının özellik değerlerini belirtmek için Microsoft Office Düğmesi'ni tıklarız, Hazırla düğmesine tıklarız ve ardından Belge Özellikleri bölmesini görüntülemek için Özellikler'e tıklarız. Belge Özellikleri bölmesinin standart biçiminde dosyanın yazarı, başlığı, konusu, anahtar sözcükleri, kategorisi ve durumunu gösteren ve dosya hakkındaki açıklamaları içeren alanlar bulunur. 



Ayrıca Belge Özellikleri etiketinin hemen sağında bulunan Özellik Görünümleri ve Seçenekleri düğmesini tıkladıktan sonra Gelişmiş Özellikler'i seçerek özel özellikler yaratabiliriz. 


  
Gelişmiş Özellikler iletişim kutusunun Özel sekmesinde var olan özel kategorilerden birini tıklayabilir ya da Ad alanına yeni bir özellik adı yazarak kendi kategorimizi yaratabiliriz. Tür okunu tıklayıp, bir veri türü (örneğin, Metin, Tarih, Sayı; Evet Veya Hayır) seçebiliriz. İstersek değer alanına da bir değer yazıp, ardından Ekle düğmesine tıklarız. Var olan özel bir özelliği silmek istersek, Özellikler listesinde, silmek istediğimiz özelliği seçip, sonra da Sil'i tıklarız. Yapmak istediğimiz değişiklikleri tamamladıktan sonra Tamam düğmesine tıklarız. Belge Özellikleri bölmesini gizlemek için, bölmenin sağ üst köşesinde yer alan Kapat düğmesine tıklamamız yeterli olacaktır.


5.3. ÇALIŞMA KİTABINI DEĞİŞTİRMEK

Excel’de çoğu zaman belirli bir faaliyet alanına yönelik bilgileri kaydetmek için bir çalışma kitabı oluştururuz. Bu çalışma kitabının içerdiği her çalışma sayfası ilgili faaliyet alanının alt bölümlerini temsil eder. Belirli bir çalışma sayfasını görüntülemek için sekme çubuğundaki çalışma sayfası sekmesini (hücrelerin altında) tıklarız. 



Yeni Excel 2007 çalışma kitabı üç çalışma sayfası içerir. Yeni bir çalışma sayfası oluşturmak için sekme çubuğunun sağ ucundaki Çalışma Sayfası Ekle düğmesine tıklarız.



Excel 2007, oluşturduğumuz çalışma sayfalarına Sayfa4, Sayfa5, Sayfa6 gibi adlar verir. 


Çalışma sayfasında hangi tür veri depolayacağımıza karar verdikten sonra, çalışma sayfasının varsayılan adının yerine daha açıklayıcı bir ad vermeliyiz. Örneğin, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nün her bir sınıfı için Haftalık Ders Programını oluşturacaksak, dört tane çalışma sayfasına ihtiyacımız vardır. Her bir çalışma sayfasının adını daha anlamlı ve anlaşılır olması için; 1. Sınıf, 2. Sınıf, 3. Sınıf ve 4. Sınıf olmak üzere değiştirmeliyiz. Bir çalışma sayfasının adını değiştirmek istediğimizde, sekme çubuğundaki çalışma sayfası sekmesini çift tıklayarak sayfanın adını değiştirebilir ya da sekme üzerinde farenin sağ tuşunu tıklayıp, görünen kısayol menüsünden Yeniden Adlandır komutunu seçerek sayfanın yeni adını yazarız ve ardından Enter tuşuna basarız.



Sekme üzerindeki çalışma sayfalarının adlarını değiştirdikten sonraki görüntüsü aşağıda yer almaktadır.



Birden fazla çalışma kitabıyla çalışmanın başka bir yolu, çalışma sayfasını başka bir çalışma kitabından geçerli kitaba kopyalamaktır. Örneğin; bir firma çalışanları listesinin olduğu bir çalışma kitabındaki çalışma sayfalarını, başka bir çalışma kitabına kopyalayabiliriz. Kopyalamak istediğimiz sayfanın sekmesini farenin sağ düğmesiyle tıklayıp Taşı veya Kopyala iletişim kutusunu görüntülemek için görünen kısayol menüsünden Taşı veya Kopyala komutunu tıklarız.


Taşı veya Kopyala iletişim kutusu açıldıktan sonra, başka bir çalışma kitabındaki çalışma sayfalarını yeni bir çalışma kitabına kopyalayabiliriz.



Çalışma sayfalarını hedef çalışma kitabına aldıktan sonra sıralarını değiştirebiliriz. Çalışma kitabının içindeki bir çalışma sayfasının konumunu değiştirmek için sayfa sekmesini sekme çubuğunda istenen konuma sürükleyebiliriz. Bu çalışma sayfasının çalışma kitabı içinde fark edilmesini istersek, sayfa sekmesini farenin sağ düğmesiyle tıklayıp görünen menüyü kullanarak sekmenin rengini değiştirebiliriz. 



Sekme çubuğunda çalışma sayfası sekmesini farenin sağ düğmesiyle tıklayıp, görünen kısayol menüsünden Gizle komutunu tıklayarak etkin çalışma sayfasını gizleyebiliriz. 



Excel 2007'nin çalışma sayfasını yeniden görüntülemesini istediğimizde, herhangi bir sayfa sekmesini farenin sağ düğmesiyle tıklayıp, görünen kısayol menüsünden Göster komutunu tıklarız. Göster iletişim kutusunda görüntülemek istediğiniz sayfayı seçip, ardından Tamam düğmesine basarız.

Belirli bir çalışma sayfasını artık kullanmıyorsak, bu sayfayı kolayca silebiliriz. Silmek istediğimiz sayfanın sekmesini farenin sağ düğmesiyle tıklarız, sonra da görünen kısayol menüsünden Sil komutuna tıklarız. Böylece çalışma sayfasını silmiş oluruz.



5.4. ÇALIŞMA SAYFASINI DEĞİŞTİRMEK

Verilerin bulunmasını kolaylaştıran yol göstericileri ayarladıktan sonra, çalışma kitabımızdaki verilerle çalışmayı kolaylaştıracak başka adımlar da atabiliriz. Örneğin, sütun ya da satır kenarlıklarını istediğimiz kadar sürükleyerek, çalışma sayfasındaki bir sütunun genişliğini ya da bir satırın yüksekliğini değiştirebiliriz. Bir sütunun genişliğini ya da bir satırın yüksekliğini artırmak, hücrelerin içerikleri arasındaki boşluğu artırarak yanlışlıkla başka hücreden veri almadan, yalnızca istediğimiz hücredeki verileri seçmemizi kolaylaştırır. 



Çalışma kitabının içeriğiyle çalışmayı kolaylaştırmak için sütun genişliği ya da satır yüksekliğini değiştirmek yerine sütunlar ya da satırlar arasına boş satır ya da sütun da ekleyebiliriz. Çalışma sayfasının kenarı ile hücrelerin arasına ya da bir etiket ile bu etiketin altındaki veriler arasına boşluk eklemek, çalışma kitabının içeriğindeki karmaşıklığı azaltır ve içerikle çalışmayı kolaylaştırır. Satır eklemek için bir hücreyi tıkladıktan sonra, Giriş sekmesini tıklayıp Hücreler grubunda yer alan Ekle düğmesinin açılır okunu tıklarız ve Sayfa Satırları Ekle'yi seçeriz. Excel 2007, yeni satırı etkin hücrenin üstündeki satıra ekler. 



Sütunu da benzer şekilde Ekle düğmesinin açılan listesinden Sayfa Sütunları Ekle'yi seçerek ekleyebiliriz. Bu kez Excel 2007, sütunu etkin hücrenin soluna ekler.



Satır ya da sütun silmek için, silmek istediğimiz satır ya da sütuna farenin sağ düğmesiyle tıkladıktan sonra görünen kısayol menüsünden Sil komutuna tıklarız. 



Geçici olarak gizlemek istediğimiz satır ya da sütunları seçip ardından Giriş sekmesinde yer alan Hücreler grubundaki Biçim düğmesini tıklarız. Gizle ve Göster'i tıklayıp, Satırları Gizle ya da Sütunları Gizle'den birini seçeriz. Seçtiğimiz satırlar ya da sütunlar kaybolur ancak Sil komutunun aksine tamamen yok olmazlar. Bunun yerine, biz yeniden çağırana kadar göz önünden kaldırılırlar. Gizlenen satırları yeniden görüntülemek için Giriş sekmesinde yer alan Hücreler grubundaki Biçim düğmesini tıklarız. Ardından, Gizle ve Göster'i tıklayıp Satırları Göster ya da Sütunları Göster'den birini seçeriz. 


Benzer şekilde, çalışma sayfasına tek tek hücreler de ekleyebiliriz. Bir hücre eklemek için, yeni hücrenin görünmesini istediğimiz yerde bulunan hücreyi tıklarız. Giriş sekmesinde yer alan Hücreler grubundaki Ekle düğmesinin açılır okunu tıklarız, sonra da Ekle iletişim kutusunu görüntülemek için Hücre Ekle'ye tıklarız. 



Ekle iletişim kutusunda, eklenen hücreyi çevreleyen hücreleri aşağı (veriler sütun olarak düzenlenmişse) ya da sağa (veriler satır olarak düzenlenmişse) kaydırmayı seçebiliriz. Tamam'ı tıkladığımızda, yeni hücre görünür ve etkilenen hücrelerin içerikleri aşağı ya da sağa (hangisi uygunsa) kayar.


Benzer şekilde, bir hücre bloğunu silmek istersek, hücreleri seçeriz ve Giriş sekmesinde yer alan Hücreler grubundaki Sil düğmesinin açılır okunu tıklarız, sonra da Sil iletişim kutusunu görüntülemek için Hücreleri Sil'i tıklarız. Sil iletişim kutusunda, silinen hücrelerin etrafındaki hücreleri nasıl kaydıracağımız ile ilgili gerekli seçenek düğmeleri bulunur.



Çalışma sayfası üzerinde bir hücre grubundaki verileri başka bir yere taşımak istersek, taşımak istediğiniz hücreleri seçeriz ve işaretçiyi seçili alanın kenarlığına götürürüz. İşaretçi dört yönlü ok şeklinde göründüğünde, farenin sol düğmesiyle tıklayıp seçili hücreleri çalışma sayfasında istediğimiz yere sürükleyebiliriz. 



Eğer hedef hücreler veri içeriyorsa, Excel 2007 hedef hücrelerin içeriğinin değişip değişmeyeceğini soran bir iletişim kutusu görüntüler. Seçilen verilerin var olan değerlerin yerini almasını istiyorsak, Tamam düğmesini tıklarız. Var olan değerlerin değişmesini istemiyorsak, İptal düğmesini tıklarız ve taşımak istediğimiz verilerin sayısı kadar hücre ekleriz.

5.5. EXCEL 2007 PROGRAM PENCERESİNİ ÖZELLEŞTİRMEK

Excel 2007'yi kullanma şeklimiz, kişisel çalışma tarzımıza ve yönettiğimiz veri yığınlarının türüne bağlıdır. Bu nedenle etkin çalışmak için değiştirmek zorunda olmayacağımız kullanıcı arabirimleri oluşturulmuştur. Kullanıcı arabirimlerinde dâhil olmak üzere Excel 2007 program penceresini istersek değiştirebiliriz. Excel 2007'nin çalışma sayfalarını görüntüleme şeklini değiştirebilir, sayfalardaki verilerin görüntüsünü yakınlaştırabilir ve Hızlı Erişim Araç Çubuğu'na sık kullanılan komutları ekleyebiliriz.
5.5.1. Çalışma Sayfalarını Yakınlaştırmak

Excel 2007 ile daha kolay çalışabilmenin bir yolu, programın yakınlaştırma düzeyini değiştirmektir. Tıpkı fotoğraf makinesinin ekranındaki nesnenin boyutunu büyütmek için makineyi "yakınlaştır" ayarına getirdiğimiz gibi, Excel 2007 program penceresinde de nesnelerin boyutlarını Excel 2007 yakınlaştırma ayarlarını kullanarak değiştirebiliriz. Bu işlem için Excel 2007 penceresinin sağ alt köşesinde bulunan Yakınlaştır denetimini kullanabiliriz.



Büyüt denetimini tıklamak, program penceresindeki öğelerin boyutunu yüzde 10 oranında artırır. Küçült denetimini tıklamaksa, öğelerin boyutunu yüzde 10 oranında küçültür. Eğer yakınlaştırma düzeyinde daha hassas ayarlı bir denetim sağlamak istersek belirli bir yakınlaştırma düzeyi seçmek için kaydırıcı denetimini kullanabiliriz. 

Görünüm sekmesindeki Yakınlaştır grubunda çalışma sayfası program penceresini seçili hücrelerin içeriğiyle dolduracak kadar yakınlaştıran (programın maksimum yakınlaştırma düzeyi olan yüzde 400 oranında) Seçimi Yakınlaştır düğmesi de vardır.



5.5.2. Birden Çok Çalışma Kitabı Penceresi Yerleştirmek

Excel 2007 ile çalışırken aynı anda birden çok çalışma kitabı açmamız gerekebilir. Örneğin; ders programı hazırlıyorsak birden fazla dersi olan hocanın ders saatlerinin çakışmaması gerekir. Birden fazla çalışma kitabını aynı anda açtığımızda bunlar arasında geçiş yapabiliriz; bunun için kullanıcı arayüzündeki Görünüm sekmesini tıklarız, Pencere grubundaki Pencerelerde Geçiş Yap düğmesini tıklarız ve görünmesini istediğimiz çalışma sayfasının adını seçeriz. 



Excel 2007’de açık olan çalışma sayfalarının birden çoğunun görüneceği ve diğer çalışma sayfalarına da kolaylıkla erişebileceğimiz şekilde düzenleme yapabiliriz. Bunun için, Görünüm sekmesini tıklarız, ardından Pencere grubundaki Tümünü Yerleştir düğmesini tıklarız ve Pencereleri Yerleştir iletişim kutusunda Basamakla'yı seçeriz.



Excel 2007 çalışma kitaplarının çoğu, değerlerini başka çalışma sayfalarındaki verilerden alan formüller içerir; bu, veri üzerinde yaptığımız değişikliklerin formül sonucunu nasıl değiştirdiğini görmek istediğimizde her seferinde iki çalışma sayfası arasında gidip gelmemiz gerekeceği anlamına gelir. Ama artık, verilerin olduğu sayfayı asıl pencerede, formülü içeren çalışma sayfasını da yeni bir pencerede aynı anda görüntüleyecek şekilde aynı çalışma kitabının iki kopyasını açabiliriz. Çalışma kitabının asıl kopyasındaki verilerde değişiklik yaptığımızda Excel 2007, yeni penceredeki formül sonucunu da günceller. Aynı çalışma kitabının iki kopyasını görüntülemek için istediğimiz çalışma kitabını açarız, sonra da Görünüm sekmesinde yer alan Pencere grubundaki Yeni Pencere'yi tıklarız. Excel 2007 çalışma kitabının bir kopyasını açar. Asıl çalışma kitabının adının 2008-2009 Güz Bilgisayar Müh. Ders Programı 16 Eylül olduğunu düşünürsek, Excel 2007 asıl çalışma kitabının başlık çubuğunda 2008-2009 Güz Bilgisayar Müh. Ders Programı 16 Eylül1 adını, ikinci çalışma kitabının başlık çubuğunda 2008-2009 Güz Bilgisayar Müh. Ders Programı 16 Eylül 2 adını görüntüler.


5.5.3. Hızlı Erişim Araç Çubuğuna Düğmeler Eklemek

Excel 2007 ile çalışmayı sürdürürken, bazı komutları diğerlerinden daha sık kullanacağız. Örneğin, çalışma kitapları dış kaynaklardan veri alıyorsa, Veri sekmesinde yer alan Bağlantılar grubundaki Tümünü Yenile düğmesini çok sık tıklarız. Herhangi bir düğmeyi tek bir tıkla erişilebilir hale getirebiliriz. Bunun için Excel 2007 program penceresinin sol üst köşesinde bulunan Hızlı Erişim Araç Çubuğu'na istediğimiz düğmeyi eklememiz yeterlidir. 

Hızlı Erişim Araç Çubuğu'na bir düğme eklemek için, Microsoft Office Düğmesi'ni tıkladıktan sonra Excel Seçenekleri'ni tıklarız. 



Excel Seçenekleri iletişim kutusunun sol bölmesindeki Özelleştir başlığını seçip ve Komutları Seçin açılır okunu tıklarız. Eklemek istediğimiz denetimi içeren kategoriyi tıklarız. Excel 2007 var olan komutları, “Komutları Seçin” listesinin altında gösterir. 


Bu ekranda istediğimiz denetimi seçerek, Ekle düğmesine tıklarız. Ayrıca, düğmenin Hızlı Erişim Araç Çubuğu üzerindeki konumunu da değiştirebiliriz. Bunun için, sağ bölmede düğmenin adını tıkladıktan sonra Yukarı Taşı ya da Aşağı Taşı, düğmelerinden birini tıklarız. Hızlı Erişim Araç Çubuğu'ndan bir düğmeyi kaldırmak için düğmenin adını seçip Kaldır düğmesine tıklarız. İstediğimiz değişiklikleri yaptıktan sonra Tamam düğmesini tıklarız.

BÖLÜM ÖZETİ

Bir değişiklik yaptığımızda çalışmamızı sürekli olarak kaydetmeliyiz. 

Çalışma kitabına özellik türleri atamak, Windows arama özelliğini kullanarak çalışma kitabını bulmanızı kolaylaştırır. 

Çalışma sayfalarına mutlaka açıklayıcı adlar vermeliyiz. 

Bir çalışma sayfasındaki verileri başka bir çalışma kitabında kullanmak istersek, çalışma sayfasını silmeden, bir kopyasını diğer çalışma kitabına gönderebiliriz. 
İhtiyaç duymadığımız bir çalışma sayfasını silebiliriz. Ayrıca çalışma kitabındaki bir çalışma sayfasını da gizleyebiliriz. Gizlenmiş çalışma sayfasındaki verilere yeniden ihtiyaç duyduğumuzda sayfayı tekrar görüntüleyebiliriz.

Çalışma sayfasında hücreler, satırlar ve sütunlar ekleyip silerek sıkıcı kes-yapıştır işlemlerinden kurtulabiliriz. 

Excel 2007 program penceresini özelleştirmek için çalışma sayfalarının görüntülenme şeklini değiştirebilir, verileri yakınlaştırabilir ve Hızlı Erişim Araç Çubuğu'na sık kullanılan düğmeleri ekleyebiliriz.