5 Aralık 2016 Pazartesi

9.VTYS’nin Sağladığı Yararlar


Veri tabanları dışında VTYS’nin de çeşitli faydaları vardır. Bunları şöyle açıklayabiliriz.
Veri Tekrarı: Aynı veriler değişik bilgisayarlarda tekrar tekrar tutulmak zorunda değildir. Dolayısı ile verilerin tekrarı azaltılmış olur.
Veri Tutarlılığı: Herhangi bir tabloda güncellenen bir bilgi başka bir yerde güncellenmemiş olabilir. Böyle bir durum verilerin tutarsızlığına neden olabilir. Bu nedenle bir tabloda güncellenen bir bilgi başka bir tabloda da güncellenmek zorundadır.
Veri Paylaşımı/Eşzamanlılık: Bir VTYS ‘de bir veri tabanına saniyede yüzlerce kez bağlanılabilir. Bu işlem sırasında veritabanının bütünlüğü ve tutarlılığı bozulmamalıdır.
Veri Bütünlüğü: Bir tablodan herhangi bir kayıt silinirse bununla ilişkili olan diğer kayıtlarda tüm tablolardan silinmelidir. Aksi halde verilerin bütünlüğü sağlanamamış olur.
Veri Güvenliği: Verilerin yanlış kullanım sonucu zarar görmelerini engellemek için çok kapsamlı mekanizmalar mevcuttur.
Veri Bağımsızlığı: Bir verinin fiziksel olarak temsili, bulunduğu yer ve verinin kullanımı birbirinden bağımsızdır. Bir uygulamanın, veritabanının veriyi nasıl ve nerede depoladığını bilmesi gerekmez. Uygulama sadece istekte bulunur. Ayrıca veritabanı üzerinde tablo ekleme, silme gibi işlemlerden uygulama programı etkilenmemelidir

8.Veritabanı Yönetim Sistemleri

Veritabanı Yönetim Sistemleri (VTYS - DBMS), kullanıcı ile veritabanı arasında arabuluculuk görevini üstlenir.
Veritabanı yapısı, bir dosya topluluğu olarak depolanır.
VTYS ile bu dosyalara erişilebilinir.
VTYS, paylaşılabilir veriler sağlar.
VTYS, birçok kullanıcı bakış açısına göre verileri birleştirir.
VTYS, son kullanıcı ile veritabanı arasındaki etkileşimi yönetir.
Bir veritabanı sistemi ile bir dosya sisteminin karşılaştırılmasını görüyoruz.



7.Piyasa da yaygın olarak kullanılan başlıca veri tabanı yönetim sistemi yazılımları:

Oracle,
Microsoft SQL Server,
Sysbase,
DB2,
MySQL,
Paradox,
Firebird,
Microsoft Access.
SQLite

Veritabanı kullanımı, geleneksel dosya kullanımına göre birçok yönden üstünlük sağlamaktadır. Bunlar:

Verinin tekrarlamasını önler,
Verinin tutarlı olmasını sağlar,
Aynı andaki erişimlerde tutarsızlıkların ortaya çıkmasını önler.
Verinin güvenliğini sağlar.

Geleneksel dosya sistemlerinin kullanıldığı uygulamalarda, her bir uygulama için veriler ayrı ayrı tutulur. Uygulamalar alt sistemlere bölünmüştür ve her bir alt sistemin kendi veri dosyaları bulunmaktadır. Bu veriler önemli oranda tekrarlıdır.
Örneğin; Türkiye’deki il kodları ve isimlerinden oluşan bir dosya PERSONEL alt sisteminde kullanılabilir. Ancak aynı dosyanın pazarlama alt sisteminde de bir kopyasının bulunması gerekmektedir. Daha başka birçok yerde aynı dosya bilgilerinin tekrarlanması gerekmektedir.
Veritabanı sistemlerinde ise bu tekrarlara gerek yoktur.

Veri tutarlılığını sağlar…
Veritabanı sistemlerinin en önemli üstünlüklerinden biri, veri bütünlüğünün (data integrity) sağlanmasıdır. Veri bütünlüğü, verinin doğruluğunu ve tutarlılığını anlatmaktadır.
Veritabanındaki verilerin doğruluğunu ve tutarlı bir bütün oluşturmasını sağlamak için, bir takım kısıtlamalara yer verilebilir.
Örneğin, öğrenci bilgileri girilirken; doğduğu il koduna 100 değeri kaydedildiğinde, yanlış bilgi nedeniyle, bu giriş isteğinin yerine getirilmemesi istenebilir.

Tutarsızlıkları önler…
Veritabanı uygulamalarında, veritabanı nesneleri başka başka uygulamalar tarafında paylaşılabilir. Veriler aynı anda farklı uygulamalar ve dolayısıyla farklı kullanıcılar tarafından aynı anda paylaşılabilir. VTYS, birlikte kullanımın yol açabileceği sorunları otomatik olarak çözer.
Örneğin, ürün stokunda 100 adet bilgisayar olduğunu varsayalım. İki farklı satış temsilcisinden birinin aynı anda 50, diğerinin ise 55 bilgisayar çıkışı yapmaya çalıştığını düşünelim.
İşlem aynı anda yapıldığı için, 100 birimlik stoktan 105 birim çıkış yapılacağı düşünülebilir.
Ancak VTYS buna izin vermez. Çıkışlar aynı anda yapılmasına rağmen, önce birincisini stoktan çıkarır ve ikincisi için bir kontrol yaparak çıkışı önler.
Bunun için bir kısıtlama tanımlanır. Bu kısıtlama verinin doğruluğunu denetleyecektir. Söz konusu kısıtlamalar veritabanı üzerinde verinin doğru ve tutarlı olmasını sağlayacaktır.
Veritabanı sistemleri, uygulamaların bir bütün olarak tasarlanmasını, alt sistemler arasında ilişkinin kurulmasını ve birden çok uygulamada kullanılan verilerin aynı veritabanı içinde ortak kullanılacak biçimde tasarlanmasını öngörür. Tüm uygulamaların gereksinim duyduğu veriler birbirleriyle bütünleşik yapıdadır. Dolayısıyla veri kaynağı tek olarak tasarlanır ve böylece veri tekrarları önlenmiş olur.

Veri güvenliğini sağlar…
Bazı uygulamaların ürettiği verilerin güvenliğini sağlamak önemli bir konudur. Veritabanı kullanıcılarının veritabanının içerdiği tüm bilgilere kolayca erişmesi istenilen bir durum değildir.
Örneğin; pazarlama bölümü uygulamalarında çalışan bir kullanıcının, diğer PERSONEL özlük bilgilerine ulaşması engellenmelidir.
Bunun gibi, her kullanıcının erişebileceği veriler ayrı ayrı tanımlanmalıdır.
Veritabanı sistemleri erişimlerin kısıtlanması için gelişken olanaklar sunmaktadır. Kullanıcılara veritabanı üzerinde çeşitli yetkiler atanır ve bu yetkiler veritabanı üzerindeki veriler ile birlikte saklanır.

6.Veritabanı Sistemleri

Karmaşık dosya yapıları ve çok sayıda dosya arası ilişki ve kullanıcıların dosyalara erişimi söz konusu olduğunda, geleneksel dosya sisteminin yetersiz kaldığı görülmüştür. Bu sorunu çözmek üzere, veriyi saklama ve veriye erişim konusunda yeni yazılım teknolojilerine yönelme başlamış ve Veri Tabanı Yönetim Sistemleri (VTYS) yaklaşımı ortaya çıkmıştır.
Veri Tabanı Yönetim Sistemleri (VTYS) yaklaşımında veri girişi ve depolanması, veriye erişen uygulama programlarından bağımsızdır. Klasik dosya kullanımında ise, kayıt desenleri ve dosya yapılarında ortaya çıkabilecek en ufak bir değişiklik bile uygulama programlarının değişmesine ve yeniden derlenmesine neden olmaktadır.
Geleneksel dosya sisteminin yetersiz kaldığı durumlardaki sorunu çözmek üzere, veriyi saklama ve veriye erişim konusunda yeni yazılım teknolojilerine yönelme başlamış ve Veritabanı Yönetim Sistemleri (VTYS) yaklaşımı ortaya çıkmıştır.


Veritabanı yönetim sistemleri, veri yönetiminde karşılaşılan problemlerin çoğunu çözer. Bu sistemler, iş (business), araştırma (research) ve yönetim (administration) alanındaki veri yönetimini içeren hemen hemen bütün modern düzenlemelerde kullanılmaktadır.
Veritabanı sistemleri bilgisayar sistemlerinin önemli bir bileşeni olarak değerlendirilir.
Veritabanı yönetim sistemleri (VTYS), birbirleriyle ilişkili veri ve programlar topluluğundan oluşmaktadır.
Veri topluluğu bir veritabanı olarak değerlendirilir.
Veritabanı bir kuruluşa ilişkin bilgilerin yer aldığı ortamdır.
Veritabanı sistemleri, veri kümelerinin düzenli biçimde tutulduğu ve bu verilerin çeşitli yazılımlar aracılığıyla yönetildiği ortamlardır.

5.Hesaba Dayalı Dosyalar

Bir diğer doğrudan erişimli dosya türü hesaba dayalı dosyalar (hashed files) olarak bilinir.
Bu tür dosyalar, indeksli dosyalar gibi ayrı bir indeksin tutulmasını gerektirmez.

Dosyanın herhangi bir kaydına doğrudan doğruya erişebilmek için bir hesaplama algoritması kullanır.


4.İndeksli Dosyalar

Sıralı dosyalarda tüm kayıtların art arda gelmesi gerekiyordu. Bu soruna çözüm bulmak amacıyla doğrudan erişimli dosyalar kullanılır. Bu tür dosyalarda, her bir arama işlemi dosyanın başından itibaren yapılmaz. Belirlenen kayıtlara doğrudan erişilerek üzerinde işlem yapılır.
Doğrudan erişimli dosyaların en tanınmışı, indeksli dosyalar olarak bilinir. İndeksli dosyalar, veri dosyasından ayrı olarak bir indeks dosyasının oluşturulması ile birlikte hazırlanır.
Bir dosya için oluşturulan indeks; söz konusu dosyanın anahtarları ile bu anahtarların disk üzerinde bulunduğu adresi içerir.
Anahtar alan, erişimde kullanılmak üzere seçilen alan olarak değerlendirilir.
Örneğin; öğrenci dosyasında, öğrenci numarasını içeren alanının indeks alanı olarak tasarlandığını varsayalım. Herhangi bir öğrencinin bilgilerine ulaşmak söz konusu olduğunda; bu numara önce indeks üzerinde aranılarak bulunur ve söz konusu kayıta ilişkin adres bilgisi elde edilerek, bu adrese doğrudan erişilir.
Hatırlatma: İndeksli dosyalarda önce indeks dosyasından bir kayıt okunur. Bu kayıt veri dosyasının ilgili satırına ait adresi içerir. Bu adres ile ilgili kayıt satırına ulaşılır.


3.Sıralı Dosyalar


Klasik bilgisayar dosyaları birbirinden bağımsız; muhasebe, stok, pazarlama, üretim ve diğer uygulamalarda kullanılmak üzere hazırlanır. Bu dosyalar, sıralı ya da doğrudan erişim yöntemleri kullanılarak işlenir. Sıralı erişimde, dosyanın tüm kayıtları tek tek taranarak istenilen kayıtlara ulaşılır. Doğrudan erişim yönteminde ise, kayıtlar tek tek sırayla okutulmaz, istenilen kayıta doğrudan erişerek işlenir.
Sıralı dosyalar, bir başka deyişle ardışık dosyalar, içerdiği kayıtlara birinci kayıttan başlamak üzere sırayla erişim yapmak üzere tasarlanmış dosyalardır. Bu tür dosyaların kayıtlarına ardışık olarak erişilebilmesine karşılık, kayıtlar fiziksel olarak ardışık olmayabilir.
Sıralı dosyaların her bir kayıtına ardışık olarak erişilmesi bazı durumlarda yararlı olmasına rağmen, bazı uygulamalarda sorunlar yaratır.
Örneğin; okuldaki öğrencilerin tümü listelenecek ise, kayıtlara sırayla erişim söz konusudur. Bu durumda dosyanın sıralı olarak tasarlanmış olması sorun yaratmaz. Ancak sadece birkaç öğrencinin listelenmesi isteniliyorsa, tüm öğrencilerin okunarak böyle bir sonucun elde edilmesi uygun bir yöntem olmayacaktır. Söz konusu öğrencilere doğrudan erişilmesi en uygun yoldur.

2.Kayıt ve Alan

Dosyalar kendi içinde kayıtlara bölünmüştür. Örneğin bir sınıftaki öğrenci listesini göz önüne alalım. Bu liste çok sayıda veri içerebilir. O halde, listenin ana bellekte tutulması söz konusu olamaz. Ana bellekte tutulduğu takdirde, bilgisayarın kapatılması durumunda bu bilgiler yok olacaktır. O halde bu verilerin kalıcı bir ortamda, örneğin sabit disk üzerinde yer alması gerekecektir. Disk üzerinde tutulan bu bilgiler, yeni öğrenci eklendiğinde büyüyecek veya çıkarıldığında küçülecektir. Ayrıca zaman zaman içeriği değişecektir. Bu listedeki her bir öğrenci bilgisi bir mantıksal kayıt oluşturur. Her kayıt da farklı bilgiler içerebilir. Örneğin; öğrencinin adı, baba adı, doğduğu yer vb. gibi bilgileri içerebilir. Sayılan bu bilgilerin her birine alan (field) adını veriyoruz.

1.Klasik Dosya Yapıları

Bilgisayarların ilk ortaya çıktığından bu yana hem donanım hem de yazılım alanında pek çok değişim ortaya çıkmıştır. Doğal olarak, bu değişim, kuruluşların ve kişilerin gereksinimlerine daha iyi cevap verebilmek amacıyla ortaya çıkmaktadır.
Bilişim teknolojilerindeki gelişme ile birlikte çoğu kuruluşta eskiye oranla çok daha fazla veri üretilmeye başlanmıştır. Söz konusu veriler, kuruluşların normal günlük işlemlerinde kullanıldığı gibi üst düzey karar vericiler tarafından da yoğun biçimde talep edilmektedir. Özellikle üst düzey yöneticilerin, yönetimsel anlamda doğru kararlar alabilmeleri için ham verilerden türemiş iyi bilgilere ihtiyacı vardır.
Kuruluşlar kendi bünyesindeki tüm verileri bilgisayar ortamına aktarmaya başladıklarından, bunun sonucu olarak  geleneksel veri saklama ve işleme tekniklerinin artık yetersiz kaldığı gözlemlenmiştir. Bu noktada veritabanı kavramı devreye girmiştir. Veri, bir veritabanında depolandığında etkin bir biçimde yönetilmektedir. Veritabanları, bilgisayar dosya sistemlerinden geliştirilmiştir. Bu noktada dosya sistemi özelliklerinin anlaşılması önemlidir. En basit anlamda veri, işlenmemiş ham bilgilerdir. Bilgi, verinin belli bir anlam ifade edecek şekilde düzenlenmiş halidir.
Hem donanım hem de yazılım alanında pek çok değişim ortaya çıkmıştır. Bu değişim, kuruluşların ve kişilerin gereksinimlerine daha iyi cevap verebilmek amacıyla ortaya çıkmaktadır.
Pek çok kuruluşta eskiye oranla çok daha fazla veri üretildiğinden, geleneksel veri saklama ve işleme tekniklerinin yetersiz kaldığı gözlemlenmiştir.
Veri saklama birimlerinde depolanan veri topluluklarına “dosya” (file) denir.

Kuruluşların muhasebe, satış, üretim, stok ve diğer tüm faaliyetlerinde üretilen veri hem güncel işlerin yürütülmesi hem de yöneticilere alacağı kararlarda destek sağlamak üzere, belirli yapılarda ayrı dosyalar biçiminde depolanabilir. Bu söylediğimiz geleneksel, yani klasik dosya sistemlerini kullanan kuruluşlar için geçerlidir. Veritabanı sistemlerinde ise veriler daha farklı biçimde, tablolar biçiminde tanımlanır.
Aşağıda basit bir klasik dosya sistemi görülmektedir.