İncelenecek Konular:
10.1. Giriş
10.2. Form Oluşturmak
10.3. Tablodaki Bilgileri Sıralamak
10.4. Tablodaki Bilgileri Filtrelemek
10.1. GİRİŞ
Bir problemin çözümüne yönelik olarak hazırlanmış bir veritabanını, veritabanı uygulamasına dönüştürme işleminin ilk adımı formlar oluşturmak ve kullanmaktır. Form bir veya birden çok tablo üzerindeki alanların düzenlenmiş ve biçimlendirilmiş görünümüdür. Formlar, veritabanındaki tablolarla etkileşimli olarak çalışır. Yeni bilgi girmek, var olan bilgileri düzenlemek ya da silmek veya bilgilere ulaşmak için form üzerinde bulunan denetimleri kullanabiliriz.
Access 2007 içersinde formları elle ya da bir sihirbaz yardımıyla oluşturabiliriz. Veritabanını düzenli tutmak için kullanılan formları oluşturmanın en iyi yolu Tasarım görünümünü elle oluşturmaktır. Tabloları kullanan formları ise her zaman sihirbaz kullanarak oluşturmalı ve daha sonra bunları elle düzenlemeliyiz.
Ayrıca Access 2007, bir veritabanı tablosunun görünümünün düzenlenmesi ve belirli öğelerin bulunması için çeşitli araçlar sunmaktadır. Bu araçları kullanarak, bir alana göre tabloyu sıralayabilir veya karakterlerin belirli bileşenlerini içeren bilgilerin görüntüleneceği biçimde tablodaki kayıtları filtreleyebiliriz.
Bu hafta, Form Aracı ya da Form Sihirbazı kullanarak ihtiyaçlarımıza uygun nasıl bir form oluşturulabileceğini göreceğiz. Ayrıca, tablodaki bilgilerin nasıl sıralanacağını ve filtreleneceğini öğreneceğiz.
10.2. FORM OLUŞTURMAK
Access 2007 içersinde formların elle ya da bir sihirbaz yardımıyla oluşturulabileceğini daha belirtmiştik. Bu bölümde Form Aracını ve Form Sihirbazını kullanarak nasıl form oluşturulabileceğini göreceğiz.
10.2.1. Form Aracını Kullanarak Form Oluşturmak
Access 2007’de bir form oluşturmaya başlamadan önce hangi veritabanı sorgusunu veya tablosunu temel alacağımızı bilmemiz gerekir. Ayrıca formun nasıl kullanılacağı hakkında fikrimiz olmalıdır. Bu kararları verdikten sonra, çeşitli yollarla tablo oluşturabiliriz.
Form oluşturmanın en hızlı yolu, Gezinti Bölmesi'nden bir tablo ya da sorgu seçmek ve Oluştur sekmesinde yer alan Formlar grubundaki Form düğmesini tıklamaktır.
Access, etkin tabloyu temel alarak basit bir form oluşturur ve görüntüler. Formu oluştururken tablodaki veya sorgudaki bütün alanlar kullanılır. Form, Düzen görünümünde açılır. Form üzerinde istediğimiz değişikliği yapabiliriz.
Form aracı, form üstbilgisine otomatik olarak bir başlık (students) ve logo için bir yer tutucu ekler.
Formun alt kısmında bulunan gezinti denetimlerini kullanarak tablo içersinde yer alan kayıtlar arasında gezinebiliriz.
Tablolarda olduğu gibi, formlarla da birden çok görünümde çalışabiliriz. En çok kullanılan iki görünümden biri, veri görüntülemek ya da veri girmek için Form görünümü; diğeri ise, forma denetimler eklemek ya da formların özelliklerini veya düzenini değiştirmek için Tasarım görünümüdür.
Form Aracı veya Form Sihirbazı kullanarak form oluşturduğumuzda formdaki her alan, bir metin kutusu denetimi ve onun etiket denetimi ile temsil edilir. Her metin kutusu, tabloda belirli bir alana bağlanmıştır. Her denetimin, yazı tipi, yazı tipi boyutu, hizalama, doldurma rengi ve kenarlık gibi belirli özellikleri vardır. Bir form oluşturulduktan sonra, bu formun görünümünü geliştirmek için bu özelliklerin varsayılan değerlerini değiştirebiliriz.
Bir formun özelliklerini düzenlemek için, Gezinti Bölmesi'nde yer alan Formlar altındaki Öğrenciler'i farenin sağ düğmesiyle tıklarız.
Öğrenciler formu Tasarım görünümünde açılır.
Tasarım görünümünü kullanarak, etiket ve metin kutuları üzerinde yazı tipi, yazı tipi boyutu, hizalama, doldurma rengi ve kenarlık gibi belirli özellikleri değiştirebiliriz. Ayrıca ihtiyaçlarımıza uygun olarak form üzerindeki nesnelerin yerleşimini de değiştirebiliriz. Etiketler ekleyebilir ve silebilir, etiketleri ve metin kutularını form üzerinde istediğimiz yere taşıyabilir, logolar ve başka grafikler ekleyebilir, formu çekici ve kullanışlı yapmak için yerleşimi üzerinde çeşitli iyileştirmeler yapabiliriz.
10.2.2. Form Sihirbazını Kullanarak Form Oluşturmak
Bir form temel aldığı tablodaki bütün alanları içermek zorunda değildir ama yeni kayıt girmek için birincil yöntem olarak tasarlanmışsa, genellikle bütün alanları içerir. Bir tablonun bütün alanlarını içeren bir form yaratmanın en hızlı yolu, Form düğmesini kullanmaktır. Formun oluşturulmasında daha fazla kontrol sağlayan diğer bir yöntem ise, form sihirbazı kullanmaktır. Her iki yöntemde de oluşturulan formları kolaylıkla özelleştirebiliriz.
Form Sihirbazını kullanarak form oluşturmak için, Oluştur sekmesinde yer alan Formlar grubundaki Tüm Formlar düğmesini tıklarız ve listeden Form Sihirbazı'nı seçeriz.
Form Sihirbazı açılır.
Tablolar/Sorgular listesinden “faculties” tablosunu seçeriz.
Kullanılabilir Alanlar listesindeki tablonun bütün alanlarını taşımak için Tümünü Taşı düğmesini tıklarız.
Tablonun bütün alanları, Seçili Alanlar listesine taşınır. Daha sonra, İleri düğmesini tıklarız.
Sihirbazın ikinci sayfasında, yeni form üzerinde yer alacak alanların yerleşim düzenini seçeriz. Sayfanın sağ tarafında yaptığımız seçim, sol taraftaki önizleme bölmesinde görüntülenir. Sütunlu seçeneğini seçip, ileri düğmesini tıklarız.
Sihirbazın üçüncü sayfasında, forma uygulanacak stili seçebilir ve önizlemesini yapabiliriz. Stiller listesinden Modül’ü seçip ve ileri düğmesini tıklarız.
Bu form “faculties” tablosunu temel aldığı için Access form başlığı olarak Fakülteler sözcüğünü önerir. “Görüntülenecek formu açarız veya bilgileri gir” seçeneğini seçeriz. Ardından Son düğmesini tıklarız.
Fakülteler formu açılır ve “faculties” tablosundaki ilk kategori kaydı görüntülenir.
Formun altında yer alan gezinti denetimlerini kullanarak kayıtlar arasında gezinebiliriz.
Birkaç değişiklik daha yapmak için Tasarım görünümüne geçip, etiket başlıklarını değiştirebiliriz.
“facultyID” etiketini; Fakülte No, “facultyName” etiketini de Fakülte Adı olarak değiştirmiş olduk. Daha sonra form görünümüne geçip, yapmış olduğumuz değişiklikleri görebiliriz ve kayıtlar arasında gezinebiliriz.
10.3. TABLODAKİ BİLGİLERİ SIRALAMAK
Bir tabloda yer alan bilgiler artan ya da azalan düzende sıralanabilir. Örneğin, öğrenci bilgilerini önce adına, sonra soyadına göre alfabetik olarak sıralayabiliriz. Böyle bir sıralama, aşağıdaki gibi bir sonuç verir.
Öğrenciler
Adı Soyadı
Ahmet Dursun
Ahmet Usta
Ali Arslan
Ali Ekrem
Ali Özcan
Bir tabloyu sıralamak, aynı türdeki bütün girdilerin gruplanmasını sağlar. Böylece aradığımız bir bilgi daha kolay ve hızlı bir biçimde elde etmiş oluruz.
Bir Access tablosunda belirli bir alana göre artan veya azalan biçimde sıralama yapmak için, ilgili alan başlığının sağındaki oku tıklarız.
İlgili alan başlığının sağındaki oku tıkladıktan sonra “A’dan Z’ye Sırala” veya “Z’den A’ya Sırala” dan birini seçerek ilgili alanı artan veya azalan biçimde sıralamış oluruz.
Sıralama sonucu “students” tablosundaki veriler “studentName” alanına göre Alfabetik olarak artan biçimde sıralanmış olur.
Sıralama düzenini farklı bir yöntem kullanarak tersine çevirmek için Giriş sekmesinde yer alan Sırala ve Filtre Uygula grubundaki Azalan düğmesini kullanabiliriz.
Şekilde de görüldüğü üzere Azalan düğmesine tıkladığımızda, “students” tablosundaki veriler “studentName” alanına göre Alfabetik olarak azalan biçimde sıralanmış olur.
10.4. TABLODAKİ BİLGİLERİ FİLTRELEMEK
Bir tablodaki bilgileri artan veya azalan biçimde sıralayarak, bilgileri düzene koymuş olabiliriz. Ancak ilgilenmemiz gereken bütün bir tablo vardır. Bir ya da daha çok alanda belirli bilgileri içeren ya da içermeyen kayıtları bulmak istiyorsak, filtreleme yapmak sıralama yapmaktan daha etkilidir. Örneğin, doğum yeri “Rize” olan öğrencileri veya doğum tarihi 1985’den büyük öğrencileri bulmak için hızlı bir şekilde filtre oluşturabiliriz.
Formdaki veya tablodaki bilgileri görüntülerken basit filtreler uygulayabiliriz. Birden fazla ölçüte göre bilgileri filtrelemek için ilkinin sonuçlarına ek olarak başka filtreler de uygulayabiliriz.
Access 2007’de filtreleme yapmak için Giriş sekmesinde yer alan Sırala ve Filtre Uygula grubundaki Filtre düğmesini kullanabiliriz.
Filtre düğmesini tıkladıktan sonra, filtrelemek istediğimiz bilgiyi seçeriz. Ardından Tamam düğmesine basarız.
“students” tablosunda yer alan “hometown” alanı içersinden “Çanakkale” bilgisini filtrelemek için seçip Tamam düğmesine bastığımızda filtreleme işlemi başlar. Filtreleme sonucu “students” tablosunda “hometown” alanı “Çanakkale” olan iki kayıt bulunmuş olunur.
Ayrıca, Giriş sekmesinde yer alan Sırala ve Filtre Uygula grubundaki Seçim düğmesini tıklarız ve Şuna Eşit: "Rize” yi seçtiğimizde de filtreleme işlemi gerçekleşmiş olur.
Ayrıca, veritabanı tablosu üzerinde filtrelemek istediğimiz alan üzerinde sınır değerleri girerek de filtreleme işlemini gerçekleştirebiliriz. Örneğin; “students” tablosunda yer alan “birthDate” alanını göz önünde bulundurarak, 01.01.1983 ile 31.12.1987 tarihleri arasında doğan öğrencileri kolaylıkla filtreleyebiliriz.
Bunun için, Giriş sekmesinde yer alan Sırala ve Filtre Uygula grubundaki Seçim düğmesini tıklarız ve Arasında işlemini seçeriz.
“Arasında” işlemini seçtiğimizde, Tarihler Arasında iletişim kutusu açılır. Buraya başlangıç ve bitiş değerlerini gireriz ve ardından Tamam tuşuna basarız.
Belirtmiş olduğumuz tarih aralığına göre bilgiler gelir. Sıralama işlemini de gerçekleştirerek, istediğimiz sonucun doğruluğunu test etmiş oluruz.
BÖLÜM ÖZETİ
• Form, bir veya birden fazla tablonun bazı veya tüm alanlarının düzenlenmiş ve biçimlendirilmiş görünümüdür.
• Formlar, veritabanındaki tablolarla etkileşim içinde çalışırlar. Yeni bilgi girmek, var olan bilgiyi düzenlemek veya silmek için formdaki denetimleri kullanırız.
• Bir tablonun bütün alanlarını içeren bir form oluşturmanın hızlı yollarından biri Form Aracı kullanmaktır. Tasarım görünümünde formu kolayca özelleştirebiliriz.
• Formun temel alacağı tabloyu bildiğimizde ve formun nasıl kullanılacağı hakkında fikrimiz olduğunda, hızlı bir şekilde form oluşturmak için Form Sihirbazı kullanabiliriz. Tasarım görünümünde formda değişiklikler yapabiliriz.
• Tablolarda olduğu gibi, formlarla da birden çok görünümde çalışabiliriz. En çok kullanılan iki görünümden biri, veri görüntülemek ya da veri girmek için Form görünümü; diğeri ise, forma denetimler eklemek ya da formların özelliklerini veya düzenini değiştirmek için Tasarım görünümüdür.
• Access 2007 içersinde bir tabloyu bir alana göre artan veya azalan şekilde sıralayabiliriz.
• Access 2007 içersinde bir tabloyu belirli bir karakter kombinasyonunu gösterecek şekilde filtreleyebiliriz.
