Döngü

Programlamada en çok kullanılan özelliklerden biri de döngülerdir. Döngüler aracılığı ile belli şartlar gerçekleşinceye kadar veya gerçekleştikçe bir komut parçasını çalıştırmak mümkündür. Bir programda bir komut parçasının belli koşullar gerçekleştikçe veya gerçekleşinceye kadar defalarca icra etmesi gerekebilir. Bu defalarca çalışmayı sağlayan komutlara döngü (çevrim) yapıları denir. Döngü (loop) deyimleri, bir kümenin belli bir koşul altında tekrar edilmesi için kullanılır.

Döngü (loop) deyimleri, bir işlemi yerine getiren kod kümesinin belli bir koşul altında tekrar edilmesi için kullanılır.

Bir değişken belirli bir değerden başlayıp, son değeri alıncaya kadar belirtilen işlemler tekrarlanır.
Örn: n! değerinin hesaplanması (faktöriyel)

Genellikle bir programlama dilinde birden fazla döngü çeşidi bulunmaktadır. Döngü çeşitleri kullanım yerlerine göre kolaylıklar sağlamaktadır.Döngü yapıları genelde karşımıza iki tür olarak çıkar. Çalışma sayısının belli olduğu durumlarda sayaçlı döngüler, döngü sayısının değişken olduğu durumlarda ise koşullu döngüler kullanılır. C programlama dilinde sayaçlı döngü yapısına for döngüsü, koşullu döngü yapısına while ve do-while döngüleri örnek olarak verilebilir.

C programlama dilinde:
for,
while,
do...while
olmak üzere üç tip döngü deyimi vardır.

Diğer programlama dillerinde olduğu gibi, bu deyimlerle istenildiği kadar iç-içe döngü yapısı kullanılabilir.

? Karşılaştırma Operatörü

Bu operatör, if-else karşılaştırma deyiminin yaptığı işi sınırlı olarak yapan bir operatördür.
Genel yazım biçimi:
   
    (koşul) ? deyim1 : deyim2;

İlk önce koşul sınanır. Eğer koşul olumluysa deyim1, olumsuzsa deyim2 değerlendirilir.
deyim1 ve deyim2 de atama işlemi yapılamaz. Ancak koşul deyiminde atama işlemi yapılabilir.
deyim1 ve deyim2 yerine fonksiyon da kullanılabilir.

Örnek:
    x = ( a > b ) ? a : b;

Yukarıdaki ifadede koşul a'nın b'den büyük olmasıdır. Eğer olumluysa x adlı değişkene a değeri atanır, Olumsuzsa x adlı değişkene b değeri atanır.
Örneğin if-else bloğu ile gösterimi:

if (a > b)
    x = a;
else
    x = b;


Örnek:
    int sayi = 15;
    x = ( sayi < 10 ) ? printf("yazi1") : printf("yazi2");

if-else ve switch-case Kullanımlarının Karşılaştırması

1. İşlevsellik: C programlama dilinde switch-case deyimi sadece char ve int veri türlerini destekler. Bu durum if-else deyimine göre dezavantajdır. switch-case deyimlerinde aralık kontrolü (x > 1000) yapılamaması yine bir dezavantajdır.

2. Performans: Her iki karşılaştırma deyiminin kullanımı farklı derleyicilerde ve farklı programlama dillerinde farklı performans sonuçları üretebilir. Genelde switch-case kullanımı daha performanslı çalışır.

3. Okunabilirlik: switch-case deyimlerinin kod okunabilirliği her zaman daha yüksektir.

switch-case Kullanım Hataları

break deyiminin kullanılmasının unutulması.
switch-case bloğundaki { } sembollerinin kullanımlarının unutulması.
default deyiminin ve içeriğinin kullanımının unutulması.
Kontrol edilen değişken ile verilen sabitlerin farklı tipte olması.
int ve char veri türleri dışında değişken tanımlamaya çalışmak (double, string)

switch…case Bloğu

Switch-case yapısı, bir değişkenin aldığı değerlere bağlı olarak program akışındaki belirli işlemlerin yerine getirilmesini sağlar. Aslında bu tür işlemleri if deyimi yardımıyla yerine getirebiliriz. Ancak bazı uygulamalarda if deyiminin kullanılması programın karmaşıklığını artırabilir ve okunabilirliğini azaltabilir.

Eğer bir değişkenin aldığı değer belirli sabitlerle karşılaştırılacak ve bunun sonucunda farklı işlemler yapılacak ise if deyimi yerine switch deyimi kullanmamız daha sağlıklı olacaktır. Önemli bir nokta, switch-case yapısı sadece char ve int veri türleri için kullanılabilir.


Bir değişkenin aldığı değerlere bağlı olarak, program akışındaki belirli işlemlerin yaptırılmasını sağlar.
Aslında bu tür işlemleri if deyimi yardımıyla yerine getirebiliriz.
Ancak bazı uygulamalarda if deyiminin kullanılması programın karmaşıklığını artırabilir ve okunabilirliğini azaltabilir.
Eğer bir değişkenin değeri belirli sabitlerle karşılaştırılacak ve bunun sonucunda farklı işlemler yapılacak ise if deyimi yerine switch deyimi kullanmamız daha sağlıklı olacaktır.
Sadece char ve int veri türleri için kullanılabilir.

Yazım Şekli
switch (değişken) {
    case sabit1:  
        deyim1
        break;
    case sabit2:
        deyim2
        break;
        …
    case sabitn:
        deyimn
        break;
    default:
         deyimd;
    }

değişken değeri sabit1 değerine eşitse  deyim1 çalıştırılır ve break kullanılarak bloktan çıkış yapılır.
değişken değeri herhangi bir sabite eşit değilse default  sabitinin deyimi deyimd çalışır.

if-else Kullanım Hataları

Hata-1
if sayi==10         //Söz dizimi hatası   
   printf ("Girilen sayi 10\n");

Koşul ifadesinde ( ) sembolleri kullanılmadığı için “syntax error” hatası alınır (Söz dizimi hatası).

Hata-2
if (sayi==10);            //Boş ifade
   printf ("Girilen sayi 10\n");

Koşul ifadesinden sonra ; sembolü kullanılmıştır. C derleyicisi için boş bir ifadedir. Sonraki satır bu satırdan bağımsızdır.

Hata-3
if (10<=sayi<=50)          //Mantıksal Hata   
Sonucu her zaman doğru olan mantıksal bir hatadır.

Koşul ifadesi soldan sağa doğru değerlendirilir. sayi değişkenin değeri 10 ile karşılaştırılır.
10’dan küçükse false yani 0 sonucu döner,
10’dan büyükse true yani 1 sonucu döner,
Her iki durum da (0 veya 1 sonucu) dönen değer 50’den küçük olacağı için bu ifade her zaman doğru sonuç verir.
Bunun yerine  ((sayi>=10) && (sayi<=50)) koşul ifadesi kullanılmalıdır.


Hata 4
if (sayi=10)             //Mantıksal Hata
Sonucu her zaman doğru olan mantıksal bir hatadır.
Koşul ifadesinde karşılaştırma operatörü == yerine, atama operatörü = kullanılmıştır.
 Atama sonucunda 10 değeri oluşur.
10 değeri 0’dan büyük olduğu için sonuç “true” dönecektir ve bu da yanlış bir sonuç üretecektir.

Atama operatörü yerine, == karşılaştırma operatörü kullanılmalıdır.

Koşullarda Hızlı Değerlendirme

C programlamada, koşulların mantıksal değerlendirmelerinde, beklenilen değere ulaşıldığında koşulun tamamı değerlendirilmeden koşuldan çıkılır.

VEYA kullanımında koşulun ilk kısmı DOĞRU (true) ise koşulun tamamı DOĞRU olacağı için koşulun ikinci kısmı değerlendirilmez.

VE kullanımında koşulun ilk kısmı YANLIŞ (false) ise koşulun tamamı YANLIŞ olacağı için koşulun ikinci kısmı değerlendirilmez.

Örnek: if ((a>b) && (a<c)) eğer (a>b) YANLIŞ ise (a<c) değerlendirilmez.

Örnek: if ((a>b) || (a<c)) eğer (a>b) DOĞRU ise (a<c) değerlendirilmez.

Yazdığınız programın performansı açısından koşulların nasıl değerlendirildiğini iyi bilip, ona göre koşul sırası koymamız gerekmektedir.

Örnek: if ((ögrenci_no==12345) && (ögrenci_isim="Veli"))

Bu örnekte en hızlı şekilde YANLIŞ (false) sonucu almak istiyorsak, en çok seçilebilir olan koşulu en sola yani başlangıca koymamız gerekmektedir.